Tom de Wal van Frontrunners grossiert in nepgenezingen

Jelthe Kloens, praat recht wat krom is. De 21-jarige leerling-prediker uit Kampen, naar eigen zeggen ook visionair, claimt tijdens gebedsgenezingsdiensten mensen van scoliose te hebben genezen, scheefstand bij mensen met een – al dan niet vermeend -beenlengteverschil te hebben hersteld waardoor hun chronische rugpijn verdween (zie kader). Ook zou hij mensen uit hun rolstoel hebben gekregen: genezen waardoor de rolstoel niet meer nodig was. Bij Kloens zijn wonderen de wereld niet uit en merkwaardig genoeg zijn er veel mensen in volle zalen die zijn nepgenezingen lijken te geloven.

Kloens heeft als discipel/leerling het nepgezingskunstje geleerd van Tom de Wal, oprichter/eigenaar van de Frontrunners, een snelgroeiende geloofsorganisatie gevestigd in Werkendam, in het Zuid-Hollandse deel van de bible belt. Zijn sektarische ‘kerk’, in 2016 opgericht, organiseert bijeenkomsten door het hele land.  ‘Genezingen’ zijn er schering en inslag, als we de beelden op diverse YouTube-filmpjes van Frontrunners mogen geloven.

Op de website van het geloofsbedrijf lezen we: ‘Mensen staan op uit rolstoelen, oren gaan open en metalen platen en schroeven verdwijnen onder de kracht van God.’ De Wal en Kloens beëindigen hun succesvolle ‘genezingsact’ steevast met een blij juichend ‘halleluja, amèn’, waarna toekijkende publiek begint te juichen, te joelen en te dansen. Soms rollen er mensen schreeuwend over de vloer als bewijs dat vermeende demonen uit het lichaam zijn verdwenen. De Wal moedigt het circus aan met handwegingen: halleluja.

Nepgenezen

De Wal ging jaren geleden samen met zijn vrouw en medeprediker Femke naar de VS om daar van al even schreeuwerige handopleg predikers het kunstje ‘nepgenezen’ te leren. Rodney Howard-Browne, voorganger van de River Church in Tampa, Florida, is een van die geraadpleegde predikers. De Wal leerde er preken, citeren uit bijbelteksten met de bijbehorende verwijzingen als Marcus 16, kreeg er een cursus oeverloos praten als Brugman en leerde er handopleggen en geld inzamelen. Tom de Wal zijn favoriete bijbeltekst is Marcus 9:23: ‘Alles is mogelijk voor wie gelooft’.

De Wal en zijn al net zo overenthousiaste discipel Kloens trekken volle zalen met honderden dansende, zingende, juichende en ‘blije’ mensen, opvallend veel jongeren.  De belofte van de genezingsvoorgangers luidt: ‘demonen die ziektes veroorzaken jagen we eruit, zieken worden genezen.’ Wie de vele YouTube–filmpjes van bijeenkomsten van De Wal en van discipel Kloens op het Frontrunners-kanaal bekijkt, ziet nepgenezingen die serieus, goedbedoeld geloven degraderen tot humorloze aftreksels van shows van illusionisten als Victor Mids of Hans Kazàn.

Frontrunners kwalificeert zich als een ‘nieuwe religieuze stroming’.  De Frontrunners-acts tonen echter weinig respect voor geloof, kwakzalverij is een betere kwalificatie van de nepgenezingen; bedrog zou ook een kwalificatie kunnen zijn. Het verdienmodel van Frontrunners-eigenaar Tom de Wal, donateurs en giften, lijkt op dat van Jomanda, die bijna dertig jaar geleden in de Evenementenhal in Tiel wekelijks druk bezochte healing-bijeenkomsten organiseerde. Haar show van indertijd vertoont gelijkenis met de ‘genezings’-bijeenkomsten van Frontrunners-baas Tom de Wal nu.

Evangelist

De evangelist uit Werkendam is niet bang om op het scherpst van de snede op te treden, schrijft hij op zijn website. Zijn quasi-genezingsclaims zijn daar het ultieme voorbeeld van. In Groningen genas hij twee slechthorende kinderen (vanaf hun geboorte). Die vertellen De Wal weer te kunnen horen na zijn ingrijpen. In dezelfde sessie laat hij een stalen pin verdwijnen uit een voet van een mevrouw. ‘Jezus geneest’, roept hij.

Op een YouTube-filmpje van juni 2022 van een genezingsdienst in Hoogezand zien we een man die een armlengteverschil heeft van tien centimeter, heeft De Wals gemeten. Een handoplegging verder, onder het gejuich van ‘in Jezus naam’, is de kortere arm aangegroeid en is de lengte van beide armen gelijk, laat genezer De Wal de zaal weten. Gejuich, geloof en gezang is zijn deel. Onder het filmpje op YouTube staat tussen de juichende reacties ook een kritische noot: ‘Dat men dit zo mag doen voorkomen zonder strafrechtelijke gevolgen kan ik niet begrijpen.’ En enkele juichende reacties verder: ‘Waarom worden alle kritische reacties verwijderd?’’

Ook op de Instagram-pagina van de Frontrunners staan filmpje van nepgenezingen. Op een van die filmpjes horen we Tom de Wal, staande bij een jongen op de eerste rij, een volle zaal uitleggen: ’Deze jongen heeft een darmaandoening waardoor hij altijd buikpijn krijgt; als hij wat eet, straalt dat uit naar zijn gewrichten. Hij heeft verder knieklachten waardoor hij zijn knieën niet pijnvrij kan bewegen.’ De jongen van begin twintig, vermoedelijk ingehuurd, heeft het in zijn gesprek met De Wal over een ‘voor mijn gevoel kapotte knie.’ Prediker De Wal vraagt hem of hij gelooft dat Jezus hem kan genezen waarna de act begint. De Frontrunners-baas roept tegen de zaal dat hij ‘de autoriteit over zal nemen van de ziekte en van de pijn in zijn darmen, in de naam van Jezus.’ Hij legt daarna zijn hand op de borst van de jongen en roept ‘ga maar bewegen, ga maar rennen’.  De jongen staat op en rent  een rondje door de juichende, zingende de zaal. ‘THERE IS A HEALER IN THE HOUSE!’, schrijft De Wal in kapitalen op zijn Instagram-pagina, naast het filmpje met dit ‘nepwonder’.

Ongelijke lengte

De Wal grossiert in nepgenezingen. Op een YouTube-filmpje vertelt hij tegen een vrouw die zegt al jarenlang last te hebben van schouderpijn dat hij ziet dat haar armen ongelijk van lengte zijn. Hij vraagt haar beide armen tegen elkaar aan te houden en wijst vervolgens op het (vermeende) verschil tussen de vingertoppen in de ene en die in de andere arm, een verschil van zo’n twee  centimeter is te zien. De Wal raakt haar met zijn handen aan en schreeuwt richting zaal: ‘Ze voelt het, de kracht van God.’ En plots is het lengteverschil verdwenen en demonstreert de mevrouw haar armen weer te kunnen draaien. Wat ze daarvoor niet kon, zo vertelt ze. Ook haar schouderpijn is verdwenen, bevestigt ze. Het zoveelste niet te controleren wonder van De Wal.

Frontrunners is actief op de sociale media. Het bedrijf heeft tientallen mensen in  dienst onder meer voor het vullen van de pagina’s op Facebook-, TikTok-, Linkedin– en Instagram. Op de pagina’s zijn filmpjes te zien van verschillende bijeenkomsten in het land waar De Wal onstuitbaar predikt en bijbelteksten de zaal in slingert. Hij lardeert die met nepgenezingen, handopleggingen en aanrakingen. ‘Halleluja’, hoort daar steevast als begeleidende tekst bij.

In een recent bericht op zijn Facebook-pagina vat De Wal, zittend in zijn auto, de successen van een Revival-week eind februari in Twente als volgt samen: ‘900 bezoekers en een gigantisch aantal grote wonderen tijdens de genezingsbijeenkomst. Een vrouw met een hersenbloeding die niet kon lopen en die vervolgens door de zaal rende, een mevrouw uit Canada met een lichaam  vol pijn. Ze kon niet lopen maar genas en alle pijn verdween. Wonder na wonder. Mensen met stalen platen, schroeven in hun knieën, die weer konden springen’, vertelt hij opgewonden.

Hersenbloeding

Op de Instagram-pagina van Frontrunners is iets meer te zien over de  ‘mevrouw met de hersenbloeding’. Hij roept haar het podium op en vertelt de zaal: ‘Gisteravond tijdens de genezingsdienst genas ze volledig en kon ze weer lopen en rennen.’ De vrouw gaat ter illustratie van het ‘wonder’ een extra rondje rennen. Op zijn Facebook-pagina meldt De Wal nog over die Frontrunners-week in Twente: ‘11 dopelingen, 20 bekeerlingen en talloze genezingen! Dove oren gingen open, benen groeiden gelijk, metalen platen en pinnen verdwenen en de schade van hersenbloedingen werd ongedaan gemaakt!’ De streng christelijke website Revive deed er verslag van. Bij de vele bezoekers is er geloof in de nepwonderen. Onbegrijpelijk, het is schandelijke flauwekul en onderdeel van een verdienmodel met ‘geloof’ als publieks- en geldtrekker.

De Wal, een met zichzelf ingenomen man, is door zijn kwakzalverachtige genezingen een fenomeen geworden. Frontrunners heeft de landelijke media bereikt. Zo ging een verslaggever van PowNed een jaar geleden undercover naar een bijeenkomst van Frontrunners en zag verschillende nepgenezingen, zonder overigens die conclusie te trekken. En ook de serieuzere media besteedden aandacht aan de ‘genezer’ uit Werkendam. In februari ging journalist Toine Heijmans van De Volkskrant naar een van de genezingsbijeenkomsten in het Twentse Amt Delden, in een zaal met achthonderd man. Zijn verslag begint met de fraaie zin: ‘De BMW die hij van God kreeg staat met de neus naar voren geparkeerd bij het christelijke conferentiecentrum, waar Tom de Wal een week lang voorgaat met genezings- en bevrijdingsdiensten.’ Heijmans eindigt zijn zaterdagcolumn met de zin: ‘En als de avond ten einde is, keren de mensen tevreden terug naar huis, waar ze vast door nieuwe demonen worden opgewacht.’

Omroep Brabant, dicht bij het vuur, volgt Frontrunners op de voet en heeft de afgelopen jaren verschillende tv-uitzendingen aan de organisatie gewijd. Drie jonge journalisten, llse Schoenmakers, Sanne Hoeks en Loes Krabben, wijden er een podcast aan onder de kop ‘Op Hoop Van Zegen’. Ze hebben enkele diensten van de Frontrunners bezocht en doen verslag van het dansende gedoe in onder meer de zaal in Werkendam, de thuisbasis van de Frontrunners waar ook het kantoor is gevestigd. ‘Om met eigen ogen te zien wat er gebeurt’, schrijven ze. 

Verdienmodel

In de zaal in Werkendam kunnen tweehonderd man. Het verdienmodel vraagt inmiddels om een grotere zaal. Tom de Wal wil gezien de explosieve groei van zijn bedrijf naar het tienvoudige en heeft plannen voor de bouw van een megalomaan gebouw in het Brabantse dorp Dussen, zijn geboortedorp in de buurt van Werkendam, ook in de bible belt. In het langwerpige gebouw moeten ’90 kantoorplekken, klaslokalen, studio’s (bijbelschool.tv) en zalen komen’, is zijn plan. 

De bouwkosten worden geschat op twaalf miljoen euro, te financieren uit boekenverkoop en giften die tijdens de vele genezingsdiensten in Werkendam en in het hele land worden opgehaald. De Wal heeft megalomane trekjes: het nieuwe gebouw moet een gouden gevel krijgen, een soort poort naar de hemel, meldt het Algemeen Dagblad. Niet iedereen in Dussen zit te wachten op de bouw van de reuze-tempel, vanwege de verwachte drukte en het lelijke ontwerp.

Er is een bouwvergunning aangevraagd. De optimistische Frontrunners-gemeenschap hoopt het gebouw in 2025 in gebruik te kunnen nemen.

Het explosieve karakter van Frontrunners vertaalt zich in een spel van grote getallen. Op de website van het bedrijf lezen we dat er de afgelopen jaren ‘meer dan 700.000 gratis boeken zijn verspreid, meer dan 4 miljoen mensen zijn bereikt via sociale media, vijfduizend mensen de online bijbelschool hebben gevolgd en duizenden mensen tijdens genezingsdiensten zijn genezen van kanker, doofheid, spieraandoeningen en verslavingen.’ Voor gelovigen en niet-gelovigen: het staat er echt op de website van ‘genezer’ De Wal. 

Jomanda

Blufpoker, onzinverhalen, kwakzalverij à la Jomanda. Het is een vergelijking die vaak wordt gehanteerd, een vergelijking die evangelist Tom de Wal een belediging vindt, laat hij weten in een YouTube-filmpje. ‘Ik de nieuwe Jomanda, de kwalificatie is een belediging voor het evangelie’, zegt hij waarna er een onbegrijpelijk kletsverhaal volgt, gelardeerd met bijbelteksten en dito verwijzingen.

Tom de Wal roept de vergelijking met Jomanda over zich af. Een navrant voorbeeld daarvan is te horen in een gesprek dat de journalisten van Omroep Brabant in hun podcast hadden met Sebastiaan Paap wiens vrouw Natalie ervan overtuigd was dat ze met de hulp van God kon genezen.

Paap vertelt dat, toen bleek dat Natalie uitgezaaide borstkanker had, ze zich volledig op het geloof stortte. Ze bezocht een genezingsdienst van De Wal en onder druk van de mensen waarmee ze deze dienst bezocht, besloot ze te stoppen met haar pijnmedicatie.

In de podcast vertelt Paap hoe Natalie zichzelf verloor in filmpjes van de religieuze organisatie Frontrunners waarin teksten voorbij komen als: ‘God is de beste dokter die er is’ en de boodschap ‘als je niet bent genezen, heb je niet hard genoeg geloofd.’ Toen Natalie een genezingsdienst had bezocht en de volgende dag toch weer pijn voelde en besloot pijnmedicatie te nemen, kreeg ze via WhatsApp te horen dat ze niet terug moest grijpen op pijnmedicatie, omdat dit geen middel van God is. Ze zou door het geloof genezen worden, vertelt Sebastiaan Paap. In 2012 overleed zijn vrouw.

‘Schandalig’

Michiel Hengeveld, bestuurslid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en gepensioneerd psychiater, kwalificeert dit gedrag van Frontrunners-predikers als schandalig: ‘Dit is vreselijk, zoiets maakt me hels’, zegt hij in de podcast van Omroep Brabant. ‘Een vrouw die onder druk van anderen besluit om te stoppen met het nemen van pijnmedicatie. Natuurlijk heeft ze daar zelf voor gekozen, maar als je ongeneeslijk ziek bent, ben je heel wanhopig.’

Hengeveld: ‘Wanneer iemand steun haalt uit het geloof in die laatste, moeilijke periode, is dat natuurlijk heel fijn. Maar wanneer er expliciet wordt gezegd: stop met pijnmedicatie, dan is dat heel kwalijk. In dit geval gaat het om palliatieve zorg, die de laatste periode wat dragelijker kan maken. Nu heeft deze vrouw helse pijn gehad en dat was niet nodig geweest.’

Volgens Hengeveld zou de wetgeving rondom wie wel en geen medische adviezen mag geven, strenger moeten worden. ’De politiek heeft een hele coulante houding ten opzichte van kwakzalverij. Het is net als met het alcohol- en rookbeleid, ze gaan ervanuit dat mensen zelf weten wat goed voor hen is. Maar in deze situatie gaat het om wanhopige mensen die makkelijke slachtoffers zijn en iedere religieuze idioot kan roepen wat hij wil.’

De Frontrunners-aanpak doet ook Hengeveld denken aan het ‘genezend’ medium Jomanda (echte naam Joke Daman). Jomanda kwam in opspraak vanwege de dood van Sylvia Millecam. De bekende actrice had borstkanker. Ze had geen vertrouwen in een reguliere chemokuur-aanpak en zocht haar heil bij kwakzalverartsen en bij Jomanda. Millecam overleed in 2001. De twee artsen – René Broekhuijse en Erik Dankmeijer – werden pas na een rechtsgang van meer dan tien jaar, rechtbank in, rechtbank uit tot aan de Hoge Raad uit hun artsenambt gezet.

In 2009 werd ‘genezeres’ Jomanda, na jaren juridische getouwtrek, onder meer in gang gezet door de Vereniging tegen de Kwakzalverij,  vrijgesproken.  Jomanda had inmiddels, vooruitlopende op de definitieve uitspraak, de benen genomen naar Canada.

Frontrunners-discipel Jelthe Kloens

De 21-jarige Jelthe Kloens uit Kampen is een van de veelbelovende discipelen van Tom de Wal. Sinds september 2023 zit hij op de Revival & Ministry school van de Frontrunners. Daar wordt hij opgeleid tot prediker, genezer en geldbinnenhaler.  Kloens loopt mee met ‘de bediening Van Tom en Femke de Wal van Frontrunners Ministries’, schrijft hij in Frontrunners-jargon. Dit betekent vier dagen per week op school en af en toe de organisatie van een eigen genezingsdienst. De eerste aanzetten tot een eigen goedlopende winkel zijn er. Twee jaar geleden deed de streng christelijke website Revive verslag van de eerste nepgenezingen van Kloens.

Volgens het bericht zou hij in een streekbus naar Zwolle een moslima van een bult en trillende hand hebben verlost. ‘Na acht seconden verdween de bult en stond haar hand stil!’, tikte Revive-eigenaar/journalist Dick Bos op uit de woorden van Jelthe Kloens. Zijn zoveelste nepgenezing. 

Kloens is oprichter van ‘schud de plaatsen’. Deze organisatie haalt geld op voor het levensonderhoud van Kloens en organiseert evenementen, met Kloens als voorganger/prediker/’genezer’. Zo hield hij in juli vorig jaar een twee uur durende bijeenkomst in een volle Burgwalkerk in Kampen, schrijft de lokale Kampener krant De Burgwal. De regionale krant De Stentor deed er vervolgens kond van. Kloens heeft onder het artikel op de website van de krant een opmerking geplaatst, genezingsresultaten samenvattend: ‘Dove oren gingen open, botten kwamen op de juiste plek terecht, oorsuizen verdwenen en vele demonen verlieten mensen. Wat bij artsen onmogelijk is, is mogelijk bij God.’

Geldklopperij

Met daaronder ook een kritische noot: ‘En dit is inderdaad kwakzalverij en ordinaire geldklopperij, dat is het zeker omdat de bezoekers een kans krijgen via een QR-code een donatie te doen.’

Kloens is op zaterdag 6 januari opnieuw los gegaan tijdens een bijeenkomst in een loods in Nijkerk, in opnieuw de bible belt. Het was een drukke avond, als we de verslaggeving van Kloens op zijn Facebook-pagina mogen geloven. Hij schrijft: ’Driehonderdvijftig bezoekers waren er. We hebben deze avond negen mensen mogen dopen, er vonden tientallen genezingen plaats en er werden ruim honderd mensen bevrijd van demonen.’ Zijn grootste truc die avond is het verlengen van armen en benen, hij kan het in zalen en ook buiten op straat.

In de naam van Jezus kom gelijk, spreekt hij in de zaal in Nijkerk een vrouw – eigenlijk haar benen – toe. De vrouw zegt ongelijke benen te hebben of beter geformuleerd, Kloens praat haar ongelijk benen aan. Het succes is er niet minder op. Na Kloens handoplegging zijn de benen gelijk en vertelt de vrouw dat haar onderrugpijn – na anderhalf jaar – is verdwenen. Halleluja.  De truc herhaalt hij bij een meisje op straat. Op zijn YouTube-pagina en op zijn Facebook-pagina zijn filmpjes te zien van zijn vele nepgenezingen en ook op Instagram laat hij zich niet onbetuigd. ‘Bovennatuurlijk ingrijpen, demonen gaan er uit’, is de omschrijving van prediker Kloens. Op zijn Facebook-pagina meldt hij over een recente genezing tijdens een Frontrunners-bijeenkomst in Goes: ‘Ik mocht voor deze vrouw en haar familielid bidden, ze waren beiden doof en konden niet horen zonder gehoorapparaten. Bij beiden gingen de oren open en kunnen volledig horen!’ 

Lengteverschillen

Op zijn Facebook laat Kloens merken enigszins geobsedeerd te zijn door lengteverschillen. Hij schrijft: ‘Vanmorgen geïnterviewd door een studente van de VU Amsterdam. Ze doet onderzoek voor haar master naar christelijke mensen die groot bereik hebben op sociale media. Tijdens het interview met een goede bak koffie in de binnenstad van Kampen bleek ze zelf genezing nodig te hebben, want het viel me op dat ze schreef stond. Lang verhaal kort, haar armen en benen stonden ongelijk en groeide in rap tempo aan in Jezus naam. Haar lichaam stond recht en ze ervoer de kracht van God!’

Jelthe Kloens is een fanatiek mannetje. ‘Als hij iets in zijn hoofd heeft, dan doet hij het ook’, zei zijn moeder in januari 2010 tegen een verslaggever van De Stentor die verslag deed van de nieuwsjaarsduik van de toen achtjarige Jelthe in het ijskoude Noordzee-water bij Katwijk. ‘Het is een echte doorzetter’. 

Naschrift 3 april 2024:

Zorgboerderij neemt kinderen mee naar autisme-‘genezingen’ van Frontrunners

Zorgboerderij United Souls in Wekerom (gemeente Ede) buit kwetsbare jonge kinderen uit en mishandelt ze, ontdekten redacteuren van Omroep Brabant en Omroep Gelderland.

De eigenaresse van de zorgboerderij heeft meerdere kinderen met autisme zonder toestemming van hun ouders meegenomen naar diensten van gebedsgenezer Tom de Wal en naar diensten van gebedsgenezer/duiveluitdrijver Herman Boon. De kinderen werd verteld dat ze tijdens de (doop)diensten ‘bevrijd‘ zouden worden van hun autisme. De Wal vertelt tijdens zijn genezings- en bevrijdingsdiensten mensen te kunnen ‘bevrijden’ van autisme, een aandoening die hij bestempelt als ‘demonisch’.

De onderzoeksredacteuren van Omroep Brabant vertellen hierover in hun  podcast Op Hoop van Zegen, gewijd aan de religieuze gekkigheid van de explosief groeiende Frontrunners-beweging,  de kerkelijke organisatie van De Wal.

De eigenaresse van zorgboerderij United Souls is Monique Simonsz-Vermeer. De extreem religieuze Simonsz heeft recentelijk een opleiding gevolgd bij de Kingdom Business School van Frontrunners.  Tom de Wal geeft daar les.