Omzet nutteloze voedingssupplementen groeit

De verkoop van voedingssupplementen zit in de lift. Betrouwbare recente marktgegevens ontbreken, maar de brancheorganisatie NPN (Natuur- en gezondheidsProducten Nederland), met zo’n honderd leden, ziet bij de meeste van zijn aangesloten bedrijven een omzetstijging, laat de woordvoerder desgevraagd weten. De NPN is de branchevereniging voor producenten, grondstofleveranciers, groothandelaren, importeurs en distributeurs van voedingssupplementen, zoals vitamine- en kruidenpreparaten.

Er komen steeds meer bedrijven bij die supplementen verkopen maar geen lid zijn van de NPN, schrijft de woordvoerder in haar e-mail. Er zijn oude omzetcijfers van vijf jaar geleden: de Nederlandse consument besteedde in 2020 gemiddeld 75 euro aan voedingssupplementen wat resulteerde in een totale marktomzet van 693 miljoen euro, iets meer dan 3 procent meer dan het jaar daarvoor. De marges zijn groot getuige de vele reclame die bedrijven als VitaePro maken voor hun supplementen, op tv en in kwaliteitskranten

‘Sociale media – influencers – dragen bij aan de populariteit van voedingssupplementen’, meldt de NPN. Het gaat dan om BN’ers als bijvoorbeeld presentator en veel meer Arie Boomsma, actrice Fajah Lourens, zanger Tim Douwsma en zelfbenoemd breinexpert Charlotte Labee, om influencers als actrice Isa Hoes en Rens Kroes en om rare types als oerdieet-gelovige en zonnecrème- en vaccinhater Mike Verest. Enkelen houden zelf een eigen supplementenmerk in de  lucht. Criticaster/kwakzalverijbestrijder Adriaan ter Braack fileerde er twee – Boomsma en Lourens – in een recent interview met het Algemeen Dagblad.l

Lucratief verdienmodel

En dan is er ook nog net-geen-arts Richard de Leth over wie we enkele malen hebben geschreven op deze website. Hij heeft een nieuw lucratief verdienmodel in de markt gezet voor zijn supplementenlijn Vitaily: Vitaily Teens, een multivitamine-speciaal voor tieners tussen de 10 en 17 jaar met 16 essentiële voedingsstoffen (vitamine B1, B6, D3 & K2, ijzer, magnesium, zink, selenium en omega-3 uit algenolie) in de vorm van dagelijks twee capsules en enkele oliedruppeltjes uit een pipet, voor in de smoothie of de yoghurt. ‘Omdat jongeren steeds ongezonder eten’, is de uitleg van De Leth.

Brancheorganisatie NPN heeft een online-peiling gehouden over de populariteit van voedingssupplementen, een subjectieve/selectieve peiling waaraan vijfhonderd antwoorders hebben meegedaan. Uit deze online-verkiezing, georganiseerd door het Informatiecentrum Voedingssupplementen & Gezondheid (IVG) van de NPN, blijkt dat collageen het meeste gewaardeerde en meest verkochte voedingssupplement van het jaar 2025 is, met resveratrol en kruidenproduct berberine als respectievelijk tweede en derde.

Collageen

Supplementenmarktleider Vitakruid prijst zijn Collageen Solugel aan met ‘voor een mooie, stevige en stralende huid.’ Deelnemers aan de NPN-enquête denken – verwachten – dat het vezelachtige eiwit collageen, dat huid en weefsel op hun plaats houdt, onder meer huidveroudering zou tegengaan, antwoorden ze op peilingsvragen van het centrum IVG. Echter, als het eiwit collageen in de maag terecht komt, wordt het afgebroken tot aminozuren zoals elk eiwit, door maagzuur en enzymen verderop in de darmen. Het lichaam gebruikt die aminozuren niet specifiek voor het repareren van kraakbeen of het voor het opkalefateren van een verouderende huid.

Resveratrol

Iets vergelijkbaars doet zich voor met het polyfenol resveratrol waarvan slikkers, blijkt uit de NPN-enquête, menen dat het een ‘gunstig’ effect zou hebben op hart- en bloedvaten. Ook resveratrol wordt matig opgenomen uit het maagdarmkanaal. De biologische beschikbaarheid (de hoeveelheid stof die in het bloed terecht komt na inname) is kleiner dan 1%.

Is er enige wetenschappelijke onderbouwing voor de werking van voedingssupplementen als resveratrol? Het Voedingscentrum meent dat de meeste mensen geen voedingssupplementen nodig hebben. Iemand die gezond en  gevarieerd eet, krijgt voldoende vitamine en mineralen binnen. Slecht enkele specifieke groepen zoals baby’s en zwangere vrouwen moeten foliumzuur (vitamine B11) bij slikken. Het Voedingscentrum hanteert geen speciale categorie ‘jongeren’.

En meer in detail. Er zijn tientallen verschillende collageenvormen die in de schappen van de drogisterij te vinden zijn, ze zijn altijd van dierlijke oorsprong. Is er enige onderbouwing voor het slikken van collageencapsules? Is er enige aanwijzing dat capsule-collageen in het lichaam wordt opgenomen en in de bouwstenen terecht komen?

Geen hard wetenschappelijk bewijs

Aan studies en onderzoeken geen gebrek. De zoekmachine van PubMed levert bijna vijfduizend hits op (collagene/supplement), de laatste jaren komen daar zo’n tweehonderd per jaar bij. Bewijs dat er enige effectiviteit is, zijn gering. In februari van dit jaar deed een wetenschapsjournaliste van de BBC een poging deze mer à boire aan studies te ordenen. Ze komt – na raadpleging van experts en een dieper kijkje in PubMed-publicaties – tot de conclusie dat er geen hard wetenschappelijk bewijs is dat collageenslikken iets positiefs oplevert voor de huid, waarbij ze feitelijk aansluit bij de brede visie van het Voedingscentrum over voedingssupplementen.

Influencers schreeuwen van de daken dat collageen (huid)veroudering zou tegengaan. Het Vlaams/Nederlandse tijdschrift blad Eos Wetenschap legt in een recent  artikel (januari dit jaar) op zijn website uit dat deze claim naar het rijk der fabelen moet worden verwezen. Collageengelovers verwijzen vaak naar een artikel (literatuurscan) van Braziliaanse dermatologen waaruit zou blijken dat collageensupplementen huidveroudering tegengaan. De Eos-redactie heeft de onderliggende literatuur bekeken die de dermatologen opvoeren en concludeert dat het een rammelende literatuurreview is met vele methodologische mankementen. De redactie heeft meer vertrouwen in een literatuuranalyse van dermatologen van Harvard University. Zij concludeerden twee jaar geleden dat er weinig wetenschappelijke bewijs is voor de werking van collageencapsules.

Ditzelfde geldt voor resveratrol, door de NPN-peiling aangewezen als tweede voedingssupplement van dit jaar. Er zijn in PubMed meer dan twintigduizend hits te vinden naar publicaties over dit polyfenol (in combinatie met het woord ‘heart’); er zijn de afgelopen jaren elk jaar zo’n 1500 hits (publicaties/onderzoek) bijgekomen. Klinische onderzoeken zijn er nauwelijks, de meeste studies betreffen weefselkweekstudies en proefdieronderzoek.

Idem voor het kruidenmiddel berberine. De zoekmachine van PubMed levert duizenden hits op vooral naar Chinese onderzoeken/studies die meestal zijn gepubliceerd in tijdschriften zonder enige allure. De onderzoeksresultaten zijn bovendien niet om over naar huis te schrijven.