Encyclopedie: Puységur, markies de (1751-1825)

Net als zijn collega J.-H.-D. *Pététin was de markies ervan overtuigd dat het door Franz Mesmer ontdekte ‘dierlijk magnetisme’ (een vroege aanduiding voor *hypnose) ongekende wetenschappelijke mogelijkheden bood. Puységur was een van de eersten die zijn cliënten in trance liet gaan. Daarbij suggereerde hij ze dat ze rustig moesten blijven staan of zitten (zoals we dat nu nog van gehypnotiseerden gewend zijn en wat ze dus ook doen als het zover is), waarna hij ze allerlei vragen stelde. Zijn beroemdste patiënt was de boerenzoon Victor Race. Victor was een zwijgzame jongen, maar eenmaal in hypnotische trance praatte hij honderduit en bleek (als we de markies mogen geloven) op de hoogte te zijn van de nieuwste mesmeristische inzichten. De jongen inspecteerde zijn eigen inwendige organen en formuleerde bovendien een geneesmiddel voor zijn eigen kwaal (hij was astmatisch). En het werkte ook nog.

Literatuur
Shorter, E., From paralysis to fatigue. New York, 1992.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).

Naschrift februari 2009

Zie ook het Franse Wikipedia-artikel