OM lapt titelfraude chiropractor Matthew Barney aan zijn laars

Het Openbaar Ministerie heeft de aangifte vanwege titelfraude door Cees Renckens, namens de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK), tegen chiropractor Matthew Barney, geseponeerd. De zaak – het onterecht en strafbaar gebruik van de dr.-titel – wordt niet aan de rechter voorgelegd omdat het ‘vanuit maatschappelijk oogpunt geen essentiële zaak is’, schrijft de officier van justitie eind juni in een brief aan Renckens. De VtdK gaat in beroep tegen de uitspraak van het OM.

De Amerikaan Barney, met een praktijk in Geldermalsen en Culemborg, heeft zijn chiropractor-opleiding gedaan in de VS, op het Parker College in Dallas (Texas), een driejarige opleiding op nauwelijks hbo-fysiotherapeut-niveau.

Met het behaalde diploma mag Barney zich in de VS Doctor of Chiropractic (D.C.) noemen, een kwalificatie die achter de naam moet worden gezet. Op zijn Nederlandse website koketteert hij echter met de titel dr. voor zijn naam zonder dat hij, zoals in Nederland is vereist voor het verkrijgen van die doctorsgraad, een proefschrift op academisch niveau succesvol heeft verdedigd. Daarmee de suggestie wekkend een medische achtergrond te hebben. Barney overtreedt hiermee art. 435 lid 3 van het Wetboek van Strafrecht, dr. is een beschermde titel.

Chiropractor Barney is een van vele chiropractors in Nederland, verenigd in de Nederlandse Chiropractoren Associatie (NCA), die zich niet houden aan de wettelijke regels. Ook twee andere chiropractors in zijn praktijk Chiropractie Rivierenland, Mark Sachse en William Cummins, eveneens afgestudeerd aan een Amerikaanse chiropractorschool, zetten onterecht dr. voor hun naam.

Titelfraude is zaak van lange adem

De zaak tegen titelfraude door (meestal Amerikaanse en Britse) chiropractors is er een van lange adem, is te lezen in een artikel dat Cees Renckens vorig jaar schreef in het januarinummer van het verenigingstijdschrift. In 2011 – meer dan twaalf jaar geleden – deed Renckens aangifte tegen Servando Molina, een chiropractor in Assen die zich op zijn (voormalige) website en in brieven ‘dr. Molina’ noemde.

Deze in Mexico geboren kwakzalver heeft zijn chiropractor-diploma ook behaald op het Parker College of Chiropractic in Dallas. Dit instituut noemt zichzelf universiteit maar meer dan een opleiding ‘chiropractie’ en ‘wellness’ is er niet te volgen. Diploma’s van Parker College worden in Nederland niet erkend. Nederland kent geen opleiding tot chiropractor.

De aangifte van de VtdK leidde indertijd tot een rechtszaak. De rechtbank in Assen stelde begin 2013 de vereniging in het gelijk. Molina werd veroordeeld tot voorwaardelijke boetes. Hij haalde overal de dr.-titel voor zijn naam weg maar ging in beroep. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden stelde een jaar later Molina in het gelijk.

OM raakte dossier kwijt en adviseerde opnieuw aangifte te doen

De advocaat-generaal van het Leeuwardense hof tekende vervolgens hoger beroep aan. De titelkwestie is echter nooit aan de Hoge Raad voorgelegd omdat het dossier ergens bij het OM is zoek geraakt. Een bizarre zaak, kopieën waren er blijkbaar niet. Na een jarenlange discussie – gekenmerkt door vele reminder e-mails tot actie en personeelswisselingen bij het OM – adviseerde het College van Procureurs-generaal de vereniging een nieuwe casus te openen en aangifte te doen tegen een andere titelfraudeur. In overleg met het OM viel de keuze op Matthew Barney die zijn chiropractor-diploma behaalde bij hetzelfde college in Dallas als Molina.

De aangifte is in september 2021 gedaan bij de politie Gelderland-Zuid. Barney heeft zich tijdens zijn verhoor in december 2022 beroepen op zijn zwijgrecht. Na ruim anderhalf jaar wikken en wegen heeft het OM de zaak eind juni geseponeerd. Barney mag de in VS behaalde titel Doctor of Chiropractic (DC) ook in Nederland gebruiken, achter zijn naam, oordeelt de verantwoordelijke officier van justitie in haar uitgebreide afdoeningsbrief aan Cees Renckens.

Officier van Jusititie krabbelt terug

Dr. in combinatie met Doctor of Chiropractic zou eigenlijk mogen, schrijft ze. Het is weliswaar een verwarrend gerommel met woorden en afkortingen. ‘Ongelukkig en verwarrend’, is de kwalificatie van de officier van justitie in de brief. De vraag of er al dan sprake is van titelfraude doet ze af als ‘van weinig maatschappelijk belang’, waarna ze fijntjes wijst op een andere vergelijkbare verwarring. ‘De afkorting dr. wordt in Nederland ook zeer regelmatig gebruikt als aanspreekvorm voor niet-gepromoveerde artsen, blijkt uit diverse websites van huisartsen’, schrijft ze venijnig in haar brief. Een wat manke vergelijking: artsen kunnen bogen op een artsendiploma, chiropractors niet. Zij maken goede sier met hun weinig medisch getinte, in Nederland niet-erkende opleiding maar noemen zich wel doctor.

VtdK vindt dat OM niet frivool met dokterstitel om mag gaan

De vereniging is principiëler van aard en kan zich niet verenigen met de frivoliteit van het OM en gaat in beroep tegen de justitiële afdoening. De vereniging heeft verder in een brief voorzitter Pieter Duisenberg van de UNL (vereniging Universiteiten van Nederland) gevraagd om morele steun omdat titelverloedering in gang lijkt te zijn gezet. ‘Een ernstige devaluatie van de doctorsgraad’, kwalificeert de VtdK in haar brief aan de universiteitsvereniging.