Hypnose bij operatie doet niets, een dokter in clownspak wel

In de nieuwsbrief van begin oktober vorig jaar, die op de website van Willems – van origine acteur – staat, lezen we: ‘Anno 2012 is het ziekenhuis van de Universiteit van Luik een pionier in het gebruik van hypnose in de operatiekamer. Ze voeren er al langer operaties uit met een combinatie van een lokale verdoving en hypnose. Anesthesiste Marie-Elisabeth Faymonville heeft al ruim 4.300 grote en kleinere ingrepen uitgevoerd waarbij de patiënt niet werd verdoofd op de klassieke manier, maar met hypnose’.

Ook op symposia slaat Willems dergelijke stoere bluftaal uit. Een blik in de medische literatuur leert namelijk anders. De zoekmachine van het medische databestand PubMed slaat aan op Faymonville ME (Marie Elisabeth), die werkt op de universiteitskliniek in Leuven. De Waalse anesthesiste heeft 57 hits. Het begrip hypnose duikt in 1994 voor het eerst op in haar artikelen. In alle studies heeft ze het over operaties met algehele en soms, als dat mogelijk is en daarvoor wordt gekozen, plaatselijke verdoving. Hypnosegedoe in de operatie is een dingetje erbij, ter afleiding en ontspanning van de patiënt, blijkt uit haar studies.

Een onderzoeksgroep van een Nieuw-Zeelands kinderziekenhuis in Auckland maakte een Cochrane-analyse en bekeek zeventien kinderstudies waar, naast basale, algehele verdoving, tijdens het begin van de anesthesie verrassende handelingen werden verricht, variërend van hypnose, intensief video-gamen en de aanwezigheid van anesthesisten in een clownspak. Uit de clownstudies blijkt dat verklede artsen er beter in slagen operatieangst bij kinderen te dempen dan collega’s in een witte jas, als controlegroep. Uit de hypnosestudies, die de Nieuw-Zeelandse onderzoekers bekeken, komt dat (lichte) voordeel niet. Hun uiteindelijke conclusie is dan ook dat niet-farmacologisch gedoe bij een operatie geen hout snijdt: het werkt niet.

Anesthesiologe Catherine de Jong, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij:

‘Aan dat armoedige geneuzel met hypnose ga ik niet beginnen. Het gaat hier over pijn en pijnbeleving. Met hypnose kun je pijnbeleving manipuleren. Maar dit werkt maar bij een beperkt aantal patiënten en bij een beperkt aantal ingrepen. Met goede plaatselijke verdoving kan er vrijwel aan elk deel van het lichaam worden geopereerd. Zelfs een hartoperatie kan onder plaatselijke verdoving worden uitgevoerd. Als die plaatselijke verdoving goed zit, maakt het niet uit of je ter afleiding hypnose doet, een koptelefoon op zet, een goed boek voorleest of gezellig met de patiënt praat. Ik heb faceliftten onder plaatselijke verdoving zien gebeuren. Terwijl de patiënt rustig doorpraat over wat dan ook hangt haar halve gezicht in de lucht. Tegen de tijd dat alles weer in model op zijn nieuwe plaats is vastgehecht, hebben we het hele levensverhaal van mevrouw gehoord. Dat heet rustig en ontspannen opereren en geopereerd worden. Een knieprothese of heupprothese kan prima onder spinaal anesthesie (ruggenprik) worden uitgevoerd terwijl ik een goed gesprek heb met de patiënt. Verbale sedatie dus. Ik kan te allen tijde daarbij lichte, matige of diepe sedatie geven als de patiënt dat wenst. Dit is allemaal betrouwbaarder en effectiever dan hypnose. Een hypnotherapeut zou maar in de weg lopen op de OK en daar zitten we niet op te wachten.’