Vitamines opnieuw onder vuur

‘Slecht onderzoek met een zwakke opzet waardoor geen conclusie kan worden
getrokken of er een oorzakelijk verband is tussen voedingssupplementen en
sterfte’, oordeelt Schuitemaker over een van die Amerikaanse studies waarin het
sliknut van vitamines wordt betwijfeld. Ook de Nederlandse pers kan het niet goed
doen bij Schuitemaker. De pers tikt kritiekloos conclusies over uit de samenvatting
zonder de artikelen in zijn geheel te lezen, meent hij.

Eerst maar de feiten over twee studies waaruit juist gezondheidsnadelen van
voedingssupplementen naar boven komen in plaats van een verwacht voordeel.
‘Wanneer oudere vrouwen voedingssupplementen slikken, lopen ze een verhoogd
risico op overlijden’, stelt een groep Europese en  Amerikaanse onderzoekers in een artikel in de
Archives of Internal Medicine.
 

Een verhoogd risico van 6 tot 10 procent voor multivitamines, vitamine A,
bètacaroteen (biochemische voorloper van vitamine A), enkele vitamine B’s, vitamine
E en mineralen als koper, ijzer, magnesium en selenium. Calcium en vitamine D
verlagen juist het sterfterisico.

De onderzoekers uit onder andere het Finse Kuopio, uit Oslo en uit
Minneapolis correleerden de sterftekans met het supplementengebruik van bijna
veertigduizend oudere vrouwen (van gemiddeld bijna 62 jaar) uit de Amerikaanse
staat Iowa. De gezondheidssituatie en het slik- en eetgedrag van deze vrouwen
worden sinds 1986 gevolgd.

De onderzoekers van de tweede kritische supplementenstudie ontdekten dat het
slikken van vitamine E bij gezonde mannen het risico op prostaatkanker verhoogt.
De urologen van de Cleveland Clinic in Cleveland (Ohio), blijkt uit hun artikel
in de Journal of the American Medical
Association, gaven ruim 35 duizend mannen in de VS, Canada en Puerto Rico (ouder dan vijftig
jaar) zeven tot twaalf jaar vitamine E (400 IU per dag) of een placebopil te
slikken. Het sterfterisico van slikkers blijkt 17 procent hoger dan dat van
placebogebruikers, ontdekten ze.

Het zijn harde conclusies die eerder onderzoek bevestigen. Drie jaar
geleden kwam een Cochrane-studie waarin de resultaten van 67 onderzoeken waren verwerkt, tot eenzelfde
conclusie: supplementen leveren geen gezondheidsvoordeel op maar juist een
verhoogd sterfterisico.

De twee nieuwe onderzoeken hebben deze maand in de VS en in Europa tot veel
publiciteit geleid. Geen wonder, in de
VS slikt 50 procent van de volwassenen supplementen. Er gaat daar jaarlijks
voor twintig miljard dollar aan voedingssupplementen over de toonbank,
schrijven de onderzoekers van de Iowa-studie. De Amerikaanse
voedingssupplementenindustrie, verenigd in de Council for Responsible Nutrition
(CRN), noemt de studies een hype tegen supplementengebruik. De onderzoekers
zijn vooringenomen, ze trekken statistisch niet-kloppende conclusies, oordeelt
de CRN. De Nederlandse bedrijvenvereniging NPN, die met enige graagte op haar
website verwijst naar anti-oxidantenpromotor Gert Schuitemaker, reageert
vergelijkbaar: ‘De onderzoeksresultaten zijn onevenwichtig neergezet en onzorgvuldig
geformuleerd, door zowel onderzoekers
als de pers.’

Voedingssupplementen zijn overigens helemaal niet nodig: wie gezond eet met
voldoende groente en fruit en wat melk drinkt (calcium en vitamine D) krijgt voldoende
vitamines en mineralen binnen, adviseren voedingsdeskundigen van Wageningen
Universiteit.