Finesse Medical Center van Cor Kok grossiert in onbewezen behandelingen

Vanaf half september, als de zomerstop erop zit, mag ambulance-verpleegkundige Cor Kok in het tv programma Business Class van makelaar Harry Mens (RTL7) weer kritiekloos reclame maken voor zijn kliniek Finesse Medical Center in Woerden. Een bedrijf dat naar eigen zeggen onder meer ‘toonaangevend is op het gebied van behandelingen bij artrose/artritis, zonder operaties’. Koks tv-praatjes op zondagmorgen over zijn kwakbehandelingen vormen een belangrijk onderdeel van zijn verdienmodel om vaak hulpeloze patiënten zijn bedrijf binnen te slepen. Voor zijn alternatieve behandelingen tegen onder meer artrose en post-covid-vermoeidheid is echter geen serieuze wetenschappelijke onderbouwing. Ze worden daarom niet in reguliere ziekenhuizen uitgevoerd. Ook zorgverzekeraars vergoeden ze niet, zelfs niet uit een van hun aanvullende pakketten omdat ook zij grote twijfels hebben over de effectiviteit.

De afgelopen jaren mocht Cor Kok om de paar weken, tegen forse betaling, bij Harry Mens kritiekloos leeglopen. Dit jaar is hij er al vijf maal van de partij geweest, de laatste keer begin juni; het jaar is nog niet ten einde. In de interviews met Mens strooit Kok met onbewezen medische claims zoals de bewering dat patiënten met knie-artrose na zijn behandeling ‘geen nieuwe knie meer nodig hebben’. Prijskaartje van artrosebehandeling: 1500 – 2500 euro per knie.

Ook voor zijn ‘nieuwe’ zuurstofbehandeling om long covid-patiënten van hun vermoeidheidsellende af te helpen maakt Kok bij Harry Mens en in advertenties in regionale bladen in de buurt van Woerden uitgebreid reclame. ‘Na onze succesvolle behandeling weer aan de slag’, belooft Kok patiënten die daarvoor dan wel eerst maanden achtereen wekelijks een half uurtje aan een zuurstoftank moeten hangen om zuurstofgas met wisselende druk in te ademen waardoor ‘de weerstand verbetert en latente virussen in toom worden gehouden’, is zijn aanprijzing. De geschatte kosten hiervan: 2500 – 5000 euro.

Geen bewijs voor effectiviteit

We hebben de afgelopen jaren op deze website enkele malen kritisch geschreven over Cor Koks alternatieve behandelingen om artrose, long-covid en incontinentie de wereld uit de helpen met als basale boodschap: pas op, de bewijsvoering voor de effectiviteit van zijn behandelingen ontbreekt.

De vereniging VtdK diende drie jaar geleden een klacht in bij de inspectie over Cor Koks bedrijf omdat hij voorbehouden handelingen (artrose) verrichtte zonder een daarvoor benodigde arts aanwezig te hebben. De Finesse Clinic heeft inmiddels, na ingrijpen van de IGJ, ‘passende maatregelen’ genomen en is er een arts (parttime) werkzaam. De vereniging heeft hierover eind vorig jaar nadere vragen gesteld aan de inspectie die begin mei – vijf maanden later – antwoordt ‘dat informatie ontbreekt over de behandeling om goede antwoorden te kunnen geven ‘ (citaat). Een curieus antwoord voor een instantie die geacht wordt toezicht te houden, die in Woerden op bezoek is geweest maar blijkbaar onvoldoende heeft onderzocht en heeft doorgevraagd. De vereniging heeft de IGJ hierover om een verdere toelichting gevraagd.

De vereniging krijgt nog steeds met enige regelmaat vragen over de behandelingen in Koks kliniek, ongetwijfeld ingegeven door de publiciteit die Kok genereert met zijn tv-optreden bij Mens en met zijn advertorials in regionale bladen als de Culemborgse Courant en de Woerdense Courant. De webredactie heeft Cor Kok daarom opnieuw gevraagd naar de wetenschappelijke onderbouwing achter zijn dure behandelingen.

Onderbouwing

Kok beantwoordde die vraag begin dit jaar met een uitnodiging om langs te komen in zijn kliniek in Woerden. Daar zouden we alles kunnen zien en uitleg krijgen, beloofde hij. We hebben hem in een e-mail laten weten in eerste instantie de voorkeur te geven aan  een lijst met onderbouwende referenties. Meer dan een maand later heeft hij per e-mail- vijftien artikelen gestuurd ter onderbouwing van drie van zijn behandelingen (er zijn er meer) die hij in zijn kliniek uitvoert. In de bijgaande email aan de vereniging schrijft Cor Kok ter toelichting dat hij ‘kwakzalverij een kwalijke zaak vindt en bestreden dient te worden en dat aan behandelmethoden altijd medisch wetenschappelijk bewijs ten grondslag moet liggen.’

De vijftien artikelen – waaronder één overigens twee maal – vormen blijkbaar de onderbouwing voor zijn drie behandelingen die hij op tv promoot en die hij daar omkleedt met valse gezondheidsclaims. Samengevat: de toegestuurde artikelen bewijzen helemaal niets, ze betreffen celkweek- en proefdieronderzoek, ook zijn er (kleine) klinische studies zonder controlegroep enzovoort.

De minst onderbouwde behandeling in Koks kliniek is zijn zuurstofbehandeling voor long covid-patiënten. Kok  stuurt zeven artikelen die iets zouden bewijzen over de effectiviteit van zijn aanpak. Onder de zeven een inmiddels ingetrokken artikel, een interne notitie gemaakt door een van zijn werknemers, een artikel over een theoretische analyse/review hoe zo’n zuurstofaanpak zou kunnen werken enzovoort. De zeven artikelen bewijzen niets, hetgeen overeenkomt met het kritische artikel dat we eind vorig jaar hebben geschreven over Koks’-zuurstoftherapie.

Incontinentiebehandeling

Eenzelfde conclusie moet worden getrokken over de drie toegestuurde referenties over zijn incontinentiebehandeling waarbij iemand zittend in een stoel magneetpulsjes krijgt toegediend richting achterwerk. Hierdoor zouden bekkenbodemspieren worden versterkt en incontinentie worden aangepakt. De drie toegestuurde referenties verwijzen echter naar artikelen die weliswaar in de verte over magnetisme gaan, maar het zijn geen klinische, gecontroleerde studies met patiënten op een magneetstoel. Ook deze methode hebben we vier jaar geleden op deze website fijntjes gefileerd, mede gebaseerd op uitspraken van urologen die niet in de effectiviteit van de methode geloven en indertijd het woord ‘geldklopperij’ in de mond namen.

Cor Kok maakt de meeste reclame voor zijn artrose-aanpak waarbij bij een patiënt bloed wordt afgenomen. In een centrifuge worden daar de bloedplaatjes uitgehaald die vervolgens worden teruggespoten in de knie met het idee dat nieuw kraakbeen (versneld) zal worden aangemaakt. In zijn kliniek ziet hij 90% van de patiënten pijnvrij na 2 of 3 behandelingen, zo claimt Kok die in de Mens-uitzending van juni dit jaar vertelt meer dan duizend keer per maand die behandeling uit te voeren.

Kok heeft de webredactie/vereniging vijf referenties gestuurd die de effectiviteit van zijn artrose-aanpak zouden moeten onderbouwen. Ook hier van hetzelfde laken een pak: de toegestuurde studies bewijzen niets. Zo gaat er een weliswaar over deze PRP-methode (Platelet-Rich Plasma) maar niet over de effectiviteit van deze behandeling. Verder heeft Kok een proefdieronderzoek en een celkweekonderzoek gestuurd en een kleine patiëntenstudie (knieën) zonder controlegroep. 

In de meta-analyse (knie-studies) die hij stuurt concluderen de Poolse  auteurs dat er mogelijk een effect is maar dat de 83 door hen geselecteerde studies te klein zijn (wat aantal patiënten betreft) voor een eenduidige conclusie en dat daarom onderzoeken met grote aantallen patiënten nodig zijn. Dus ook geen studie om over naar huis te schrijven.

De vereniging heeft Cor Kok er per e-mail op gewezen dat de vijftien referenties die hij heeft gestuurd over zijn drie behandelingen de effectiviteit daarvan niet onderbouwen. In een reactie komt Kok met de merkwaardige opmerking dat een zoekopdracht naar PRP in PubMed 18.500 wetenschappelijke onderzoeken (hits) oplevert. ‘U zult begrijpen dat deze niet allemaal te bekijken zijn’, schrijft hij. Op de vraag van de webredactie waarom hij drie nietszeggende artikelen heeft opgestuurd die niets over zijn PRP-aanpak bewijzen, geeft hij geen antwoord meer, ook niet na een herinnerings-email.

Reclame

Cor Kok maakt de meeste reclame voor zijn PRP-artrose-aanpak. In een studie over deze PRP-methode concludeerde de Gezondheidsraad in 2019 dat uit een Cochrane-review naar PRP-therapie, als primaire therapie en PRP-behandeling aanvullend op chirurgische therapie voor onder andere peesblessures van elleboog, knieschijf, achillespees en peesrupturen, blijkt dat vrijwel op alle eindpunten geen significante verschillen met de controlegroep te zien zijn met als uitzondering een licht gunstig effect op pijn op de korte termijn met de opmerking dat de kwaliteit van het bewijs slecht was. In het gerenommeerde tijdschrijft JAMA kwamen Australische onderzoekers enkele jaren daarna tot eenzelfde conclusie: geen significantie.

De Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV), de wetenschappelijke vereniging van orthopeden, oordeelde in 2018 op basis van de literatuur dat de effectiviteit van het toedienen van intra-articulaire PRP (in welke variant dan ook) onvoldoende is onderbouwd (slechte, niet-goed gedefiniëerde studies). Het gebruik van intra-articulaire PRP-injecties bij de behandeling van artrose wordt daarom niet geadviseerd. Dit standpunt is sindsdien niet veranderd.

Cor Kok vertelt in tv-uitzendingen dat zijn PRP-methode in Zwitserland al meer dan veertig jaar succesvol wordt toegepast. Hij vertelt dit meestal met een grote grijns aan interviewer Harry Mens doelend op de in zijn ogen grote onnozelheid van Nederlandse orthopeden. Het is niet duidelijk waarop deze opmerking van Kok slaat. Zo schrijft een groep Italiaanse en Zwitserse orthopeden recentelijk op basis van een meta-analyse van 34 knie-RCT’s studies ‘grote twijfels te hebben over de effectiviteit.’  

Voor de volledigheid, het Finesse Medical Center van Cor Kok (zoals eerder gezegd verre van orthopeed) is niet de enige die de PRP-methode toepast, tegen het officiële NOV-advies in. Orthopeden van Bergman Clinics, van het Goed Medisch Centrum in Breda en van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch zetten de methode in bij patiënten met lichte tot matige knie-artrose. Ze melden op hun websites dat deze behandeling niet wordt vergoed uit de basisverzekering en ook niet uit een aanvullend pakket. Hopelijk vertellen de orthopeden hun patiënten ook dat hun eigen wetenschappelijke orthopedievereniging NOV en de Gezondheidsraad grote twijfels hebben over de behandeling.