FD: Catherine de Jong blijft strijdbaar tegen kwakzalverij

Al sinds haar opleiding spreekt anesthesioloog Catherine de Jong (1956) zich uit tegen alternatieve geneeswijzen. Ze zit bijna twintig jaar in het bestuur van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. ‘Er heerst een cultuur van angst zaaien en klanten oogsten?

Door Ronne Theunis voor het FD

‘Ik kreeg al weerstand tegen kwakzalvers voor ik geneeskunde ging studeren. Mijn oom werd gediagnosticeerd met terminale leverkanker. Een natuurgeneeskundige raadde hem dure supplementen en een strikt dieet van bietensap en tarwegras aan. Tien jaar later bleek dat mijn oom geen kanker had, maar een goedaardige en behandelbare niertumor. De internist had dat moeten zien, maar de natuurgeneeskundige had hem veel eerder moeten adviseren zich opnieuw te laten onderzoeken. In plaats daarvan hield hij hem tien jaar aan het lijntje met nutteloze pillen.’

‘Mijn keuze voor geneeskunde stond los van mijn oom. Ik had altijd al interesse in het vak, mijn vader was huisarts en mijn moeder verpleegkundige. Tijdens mijn opleiding zag ik opnieuw hoe gevaarlijk en zelfs dodelijk alternatieve geneeswijzen kunnen zijn. Twee patiënten maakten een enorme indruk op me. Een jonge moeder overleed aan borstkanker doordat ze zich aanvankelijk alleen door een natuurgeneeskundige liet behandelen. En bij een dertienjarige jongen mondde een onschuldige bijholteonsteking uit in een ic-opname, doordat zijn ouders tegen her gebruik van antibiotica waren. Beide patienten hadden hun kans op genezing of levensverlenging gemist doordat ze waren misleid door alternatieve behandelaars. Woest maakte me dat.’

‘Op zoek naar gelijkgestemden bezocht ik het jubileumfeest van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK). Die bestrijdt alternatieve behandelwijzen via publicaties, advies, symposia en meldingen van misstanden bij relevante instanties.

Nog diezelfde avond werd ik gevraagd om kennis te maken met het verenigingsbestuur. In 2006 werd ik zelf bestuurslid, daarna voorzitter en sinds 2017 ben ik secretaris. Ik zag het als mijn plicht om in actie te komen tegen des- en misinformatie over gerondheidszorg.’

Influencers

‘We deden mee aan een homeopathische zelfmoordactie. In hoofdsteden over de hele wereld dronken artsen op hetzelfde moment een grote hoeveelheid homeopathische middelen, om aan te tonen dat inname daarvan geen effect heeft. In Amsterdam verzamelden we bij het beeld van Multatuli, die lid was van de VtdK. Zoals we hoopten kwam veelpers erop af. Naast dat het goed voelde . om iets concreets te doen, hebben we die ochtend vooral veel lol gehad.’ *Via de vereniging begon ik ook artikelen over misleidende behandelingen en behandelaren te schrijven. Ik ben daarvoor eens aangeklaagd, maar zonder succes. De behandelaar betoogde dat zijn omzet met de helft was gedaald, dus mijn doel was bereikt.’

‘Anno 2025 hebben sociale media de kwakzalver flink de wind in de zeilen gegeven. Er heerst een cultuur van angst zaaien en klanten oogsten. Influencers met een enorm bereik verspreiden onwaarheden over de pil. Jonge meisjes grijpen daardoor naar minder betrouwbare anticonceptiemethoden, vaak verkocht door de desbetreffende influencer, met alle gevolgen van dien.’

‘In mijn werk als anesthesioloog in een kindertandartspraktijk spreek ik ouders die een verdoving weigeren of hun kind na een narcose laten ontgiften bij een homeopaat. Pure oplichterij, want de narcosemiddelen die ik geef worden volledig afgebroken door het eigen lichaam. In de spreekkamer blijf ik aardig en leg ik duidelijk uit hoe het echt zit, maar daarna sta ik in mijn eentje wel te stampvoeten.’

‘Nog steeds voel ik de verantwoordelijkheid om mijn weerstand om te zetten in daadkracht. Naast mijn werk besteed ik twee dagen aan artikelen schrijven en vragen beantwoorden die binnenkomen bij de vereniging. Binnenkort ga ik een dag minder werken om daar nog meer tijd voor te hebben. In de loop der jaren is mijn strijdlust alleen maar toegenomen.’