Door: Frits van Dam | Geplaatst: 16 november 2011

Borstkankerpatiënt krijgt voedingssupplementen opgedrongen

Onlangs hoorde ik het schokkende verhaal van een patiënt met een erfelijke vorm van borstkanker. Ze was in “behandeling” bij drs. drs. Engelbert Valstar, orthomoleculair arts en bioloog. De patiënte kreeg grote hoeveelheden vitaminen en mineralen voorschreven. Ze moest deze spullen kopen bij Valstar. Dit kostte haar een kapitaal. Ze kon dat eigenlijk niet opbrengen.

Valstar is een oude bekende van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. De man kan ongestoord doorgaan met kwakzalven, niemand legt hem een strobreed in de weg.

Het gebruik van zelfzorgmedicijnen is volgens een recent onderzoek van het CBS wijd verspreid onder de bevolking. Veertig procent van de mensen met een diploma hoger onderwijs gebruikt (weleens) zelfzorgmedicijnen, bij laagopgeleiden met alleen basisonderwijs is dit iets lager, ongeveer 30 procent. Hoogopgeleiden gebruiken vooral meer homeopathische middelen en vitamines en mineralen, aldus het CBS.

Het gebruik van zelfzorgmedicatie zoals voedingssupplementen zal bij patiënten met borstkanker niet lager liggen. Een voedingssupplement wordt omschreven als een voedingsmiddel dat bedoeld is als aanvulling op de normale voeding. Het is – volgens de wet – een geconcentreerde bron van één of meerdere vitamines, mineralen of andere nutriënten met een voedingskundig of fysiologisch effect. Prof. Martijn Katan, bekend voedingsdeskundige, schrijft op zijn website dat het onbekend is of voedingssupplementen helpen. Er zijn bij kanker maar enkele supplementen grondig wetenschappelijk getest, waaronder laetrile uit perzikpitten, haaienkraakbeen en vitamine C. Deze blijken niet te werken.

Niet zonder risico

Er zijn risico’s verbonden aan het gebruik, zo blijkt uit recent onderzoek. ‘Wanneer oudere vrouwen voedingssupplementen slikken, lopen ze een verhoogd risico op overlijden’, stelt een groep Europese en Amerikaanse onderzoekers in een artikel in het toptijdschrift Archives of Internal Medicine. Ze vonden een verhoogd risico van 6 tot 10 procent voor voedingssupplementen zoals vitamine A, bètacaroteen (biochemische voorloper van vitamine A), enkele vitamine B’s, vitamine E en mineralen als koper, ijzer, magnesium en selenium. Calcium en vitamine D verlagen juist het sterfterisico, blijkt uit de studie. Het zijn harde conclusies die eerder onderzoek bevestigen. Drie jaar geleden kwam een Cochrane-studie, waarin de resultaten van 67 onderzoeken waren verwerkt, tot eenzelfde conclusie: supplementen leveren geen gezondheidsvoordeel maar juist een verhoogd sterfterisico op. Baat het niet, dan schaadt het niet, gaat dus niet op voor voedingssupplementen.

In hoge dosering duur

Natuurgeneeskundigen en orthomoleculaire artsen schrijven hun patiënten vaak rigoureuze diëten voor. Ze raden hun patiënten aan zoveel mogelijk biologisch dynamisch voedsel te eten (wat dat ook moge zijn). Er moet vaak twee tot drie keer per week vette vis worden gegeten; vlees eten is uit den boze. Ze schrijven verder een hoge dosis voedingssupplementen voor waarvan het nut niet is bewezen. Bovendien is het gebruik er van niet zonder risico.

Orthomoleculaire (hoge dosis) middelen zijn bovendien peperduur. De Borstkankervereniging Nederland (BVN) krijgt soms klachten van patiënten die bij een orthomoleculair arts onder behandeling zijn en daaraan duizenden euro’s per jaar kwijt zijn. Ziektekostenverzekeringen betalen uiteraard niet voor een behandeling waarvan het nut niet is bewezen. In feite is dit een ernstige vorm van misleiding van patiënten die angstig zijn en in hun vertwijfeling alles aangrijpen om het ziekteproces te beïnvloeden.

Voedingssupplementen zijn overigens helemaal niet nodig: wie gezond eet met voldoende groente en fruit en wat melk drinkt (calcium en vitamine D) krijgt voldoende vitamines en mineralen binnen, adviseren voedingsdeskundigen van Wageningen Universiteit. Alleen kleine subgroepen worden aanbevolen een bepaald vitamine te slikken, bijvoorbeeld vrouwen die zwanger willen worden, moeten foliumzuur slikken.

 
Naschrift 11-12-2011
 
Valstar protesteerde tegen de berichtgeving dat hij zelf middeltjes aan patiënten verkoopt. Uit aanvullende informatie van de patiënt blijkt dat inderdaad in bovenstaand geval niet zo te zijn. Hij doet iets anders, hij stuurt de patiënt naar de Natuurapotheek in Pijnacker (zie PDF bovenaan dit artikel) of bestelt daar zelf voor de patiënt de middelen. Valstar heeft kennelijk goede contacten met deze apotheek. Of hij ook financiële banden met de Natuurapotheek heeft lijkt me iets voor de Inspectie om uit te zoeken.
De patiënt waarvan de ervaringen hierboven beschreven worden, zegt niet minder dan €180.- per maand kwijt te zijn aan de middelen die Valstar haar voorschrijft en hier staat geen vergoeding van de ziektekostenverzekeraar tegenover.

Frits van Dam

dr. F.S.A.M. van Dam is als psycholoog verbonden aan het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en als bijzonder hoogleraar aan de afdeling Klinische Psychologie, FMW, Universiteit van Amsterdam.

Gerelateerde artikelen

artikelen - 09 april 2024

Mike Verest is een van die leefstijlcoaches met veel volgers die wetenschap aan zijn laars lapt en via sociale media onzin de wereld in slingert.

artikelen - 25 oktober 2022

De Groene Zuster diagnosticeert aandoeningen die niet met een warmtecamera te zien zijn; de webredactie kreeg inzage in een thermogram-analyse.

artikelen - 18 april 2022

Orthomoleculair supplementenbedrijf Vitakruid geeft slikadviezen die nergens op zijn gebaseerd.