Encyclopedie: Kirlianfotografie

Kirlianfotografie dateert van het begin van de 20ste eeuw en stond toen bekend als ‘elektrografie’. In 1939 werd het procédé herontdekt door het Russische echtpaar Semjon Davidovitsj en Valentina Chrisanfovna Kirlian. In de jaren ’60 kwam er in de Sovjetunie een golf van belangstelling voor deze techniek op gang. De grote belangstelling in het Westen is te danken aan het enthousiaste verhaal dat Sheila Ostrander en Lynn Schroeder erover vertelden in Psychic discoveries behind the iron curtain (1970) en aan de onderzoekingen van parapsychologe Thelma Moss korte tijd later. Moss vond bijvoorbeeld dat de vingers van een medisch student anders op de foto kwamen voor en na inname van een halve liter bourbon.

De ontladingspatronen werden voor en achter het IJzeren Gordijn vergeleken met onder andere de *aura’s die paranormaal genezers (*paranormale geneeswijze) en *paragnosten beweren te zien, en met het etherisch lichaam dat alles en iedereen omgeeft, onder andere bekend uit de *antroposofie. Sovjetgeleerden zouden zelfs gevonden hebben dat *acupunctuurpunten met kirlianfotografie te onderscheiden waren. In diverse vormen van *alternatieve geneeskunde wordt kirlianfotografie (soms onder de naam energetische terminaalpuntdiagnose) toegepast om na te gaan of de patiënt al is opgeknapt. Men moet ook niet verbaasd zijn als men een kwakzalver ziet verkondigen dat uit kirlianfoto’s blijkt dat ‘de moderne kooktechnieken’ zoals de magnetron schadelijk (lees: kankerverwekkend) zijn.

Onderzoek heeft uitgewezen dat kleur, omvang en vorm van deze patronen afhankelijk zijn van factoren als spanning, belichtingstijd, luchtvochtigheid, in totaal wel twee dozijn. Hoe bijvoorbeeld de vingertoppen eruitzien op de kirlianfoto kan afhangen van de exacte manier waarop men geaard is!

Literatuur
Corliss, W.R., Incredible life. Glen Arm, 1981.
Guiley, R.E., Encyclopedia of mystical and paranormal experience. Londen, 1991.
Singer, B., ‘Kirlian photography’. In: Abell, G.O., en B. Singer (red.), Science and the paranormal. New York, 1983.
Watkins, A.J., en W.S. Bickel, ‘A study of the Kirlian effect’, Skeptical Inquirer 1986, vol. 10 (3), p. 244-257.
Watkins, A.J., en W.S. Bickel, ‘The Kirlian effect; controlling the wild cards‘, Skeptical Inquirer 1989, vol. 13 (2), p. 172-184; reactie vol. 13 (4), p. 439-440.

Uit: Tussen Waarheid en Waanzin: een encyclopedie der pseudo-wetenschappen, door Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys (vierde herziene druk, De Geus, 2002).

Naschrift november 2009

De spelling in het onderschrift van de foto is de Angelsaksische transcriptie. De site van de Skeptic Dictionary heeft een uitvoerig artikel over dit onderwerp.