Kwakstoel bast tegen pijn

Laat de bassen vervolgens brommen en de PAS-behandeling, een probaat middel in de palliatieve zorg, is begonnen. Een klein uurtje liggen op het bed of in de stoel maakt een ander mens van je, althans als je de berichten mag geloven. ‘Bij behandeling van mensen met allerlei vormen van kanker, soms zelfs in een terminaal stadium, met chronische of heftige pijnklachten kunnen de pijnklachten verminderen’, is de belofte die te lezen is in een folder van het PAS-therapiecentrum in Amstelveen.

PAS staat voor Physio Acoustic Sound. Het geluidsding kan veel meer: klachten bij reuma en bij Parkinson verdwijnen als sneeuw voor de zon. ‘Trillingen en vermoeidheid nemen af’. Het apparaat, zo lezen we in de folder, wordt ook in de psychiatrie gebruikt: ‘om patiënten met gedragsstoornissen ADHD en depressies te behandelen.’ Ook kan het angsten dimmen bij dementerenden. Het wonderbaarlijke Physio Accoustic Sound (PAS)-apparaat is mede een uitvinding van Math Hansen, specialist in pijnbestrijding, schrijft het DWRP-centrum in zijn folder. DWRP staat voor Doorzettingsvermogen Wilskracht Resultaat Plezier. Het centrum in Amstelveen beheert verder een kinderdagcentrum, een dagactiviteitencentrum voor volwassenen en een gezinsvervangend tehuis. ‘Van groot belang is de juiste trillingsfrequentie van de geluidsgolven. Ieder lichaam heeft zijn eigen trillingsfrequentie, ook een ziek orgaan of blokkade heeft een eigen, zij het vaak gestoorde frequentie. Aan de hand van een intake zal worden bekeken met welke frequentie de behandelingen uitgevoerd zullen worden. Is hier aan voldaan dan blijkt deze behandeling een vooruitstrevende, vernieuwende en hoopgevende behandeling voor mensen met ernstige lichamelijke en geestelijke klachten’.

Waarna op de website nog wat meer uitleg te lezen is: ‘de unieke geluidstherapie maakt gebruik van frequenties in het bereik van 27-113 Hz. De computer creëert het laagfrequente geluid. De dichtstbijzijnde resonantiefrequenties van de basisspiergroepen zijn opgeslagen in het geheugen van de computer. Dat zorgt er voor dat het geluid naar boven en beneden varieert van de vastgestelde toonhoogte. Zo wordt op een bepaald moment de correcte resonantie bereikt. De spier (of ander weefsel/orgaan) gaat resoneren, gaat vibreren met het geluid. Dit wordt sympathetische vibratie genoemd’.

Hoe kan het dat zo veel onbegrijpelijke flauwekul straffeloos uitgekraamd mag worden, in folders en op websites? Voor PAS is geen begrijpelijk biologisch mechanisme voor handen terwijl experimentele bewijsvoering met proefpersonen ontbreekt. Math Hansen, die de uitvinder zou zijn, woont in het Limburgse gehucht Kelpen-Oler. Hij heeft luidsprekers onder een waterbed gemonteerd. Ook zijn website staat vol onzinclaims: ‘Medicatie kan gestopt of verminderd worden en de behandeling kan het leven verlengen en de kwaliteit van leven verhogen. Zogenaamde opgegeven patiënten kunnen dit bevestigen.

PAS-therapie heeft haar oorsprong in Noorwegen. Ene Olave Skille, een psycholoog/muziektherapeut, zou er mee zijn begonnen. In Finland is vervolgens het idee van de basstoel verder uitgewerkt tot producten. Er staan in Nederland bij therapeuten inmiddels flink wat PAS-stoelen en -bedden. Basstoelen komen van Next Wave Benelux. Dat meldt dat ‘het gebruik van lage frequenties pas sinds kort erkend wordt door westerse wetenschappers.

Dat blijkt reuze mee te vallen, onderzoek ontbreekt namelijk. Er zijn enkele studietjes in voorbereiding maar niet over pijnbestrijding of over een aanpak van kanker, waar de claims voornamelijk over gaan. De studietjes gaan vooral over relaxen in een lekker trillende stoel. Zo heeft een masterstudente uit Zwolle vorig jaar een onderzoekje (PDF) gedaan met zes Parksinson-patiënten (68 – 81 jaar) die wonen in of in behandeling zijn bij het revalidatiecentrum PW Janssen van de zorggroep Solis in Deventer. De studente wilde erachter komen of een randomized controlled study (RCT) naar de effectiviteit van de PAS-therapie bij Parkinson-patiënten haalbaar zou zijn. Dat is haalbaar, concludeert ze nadat zes patiënten twee keer per week vier weken achtereen hadden plaatsgenomen op de basstoel. Daar zaten ze niet alleen bastrillend uit te rusten, ze kregen tegelijkertijd relaxmuziek te horen van Mike Rowland, een Brits componist van healing-muziek. Of de zes er beter van zijn geworden? De resultaten zijn wisselend: evenveel verslechtering als verbetering, blijkt uit het studietje. De zes hebben de bastrip wel als ‘zeer prettig’ ervaren; 71,4 procent vindt de PAS-stoel een ‘wenselijke aanvulling op de bestaande behandeling’.

In Zorgspectrum Het Zand in Zwolle is net een tweede PAS-onderzoek begonnen. Onder supervisie van de Universiteit Maastricht gaan ze in Zwolle kijken of 66 dementerende bejaarden beter slapen op een PAS-matras dan op een gewoon matras. Deze RCT-studie, gefinancierd door Achmea en door een charitatief vermogensfonds, loopt tot juli 2013. Ook hier gaat het alleen om het creëren van enig (wat meer) welbevinden met een bastrillend matras.