UitgelichtKaartjes voor het jaarsymposium 2024 – Wie beschermt de patiënt? zijn nu beschikbaar.

Koop hier uw kaartje
Door: H. Timmerman | Geplaatst: 05 april 2008

Honing en bijwerkingen van chemotherapie

In advertenties in dagbladen duikt recentelijk honing op als middel tegen ernstige bijwerkingen van chemotherapeutica bij kankerpatiënten.

Honing en bijwerkingen van chemotherapie
Honing is in de volksgeneeskunst bekend. In het Compendium van rituele planten in Europa staat het meer dan vijftig keer vermeld. Ook in het huidige alternatieve circuit wordt honing veel genoemd en zeer geroemd. Googlen met de trefwoorden honing en geneeskracht levert 3640 antwoorden. Het is met recht een wondermiddel te noemen, want bewijzen voor therapeutische of preventieve effecten zijn er niet. De voornaamste bestanddelen van honing zijn naast water, suikers en wat vitaminen. Meestal gaat het om de zogenaamde koninginnegelei, het voedsel voor de koningin. Met Google krijgt men zelfs 1.180.000 antwoorden op dit trefwoord, samen met kanker 20.100.

En wat wordt er beloofd? Het product Life Mei wordt als “therapeutische honing” aangeprezen. In de volksgeneeskunde is honing als echt kwakmiddel goed om gebruikt te worden tegen zo ongeveer elke kwaal die je kunt bedenken, van hoofdpijn en bloedarmoede tot kanker. Therapeutische honing is natuurlijk bijzonder; het is ongelooflijk maar waar: deze speciale honing wordt geproduceerd door bijen die met medicinale planten worden gevoed, echt waar. Enige informatie over verschillen tussen gewone honing en de honing van vertroetelde bijen ontbreekt. Zulke verschillen zullen ook niet gemakkelijk gevonden worden en als ze er toch zouden zijn moet de vraag naar de relevantie ervan natuurlijk worden gesteld.

De speciale honing wordt geroemd als middel dat zou helpen de verstoring van het bloedbeeld te voorkomen bij patiënten, die met chemotherapeutica een behandeling tegen kanker ondergaan. In kleurige plaatjes laat men zien dat het preparaat, als het ingenomen wordt tijdens chemotherapie, de daling van het hemoglobine gehalte, de daling van het aantal witte bloedlichaampjes en met name van de neutrofiele leukocyten zou tegengaan. De plaatjes zien er misschien overtuigend uit voor leken, maar deskundigen zullen er meteen een groot aantal vraagtekens bij zetten. Essentiële gegevens over de gebruikte parameters, de significantie, de herhaalbaarheid, het mechanisme, de doseringen, de aard van de tumoren en de chemotherapie schitteren door afwezigheid.

Het lijkt of het verhaal op slechts één publicatie is terug te voeren: Jamal Zidan en anderen, publiceerden in Medical Oncology (23, 549-552, 2006) onder de titel ‘Prevention of Chemotherapy-Induced Neutropenia by Special Honey Intake‘ hun bevindingen. Het gaat om een studie met 30 patiënten, waarvan de helft een behandeling voor borstkanker ondergaat; verder zijn er behandelingen voor long, dikke darm en enkele niet-gespecificeerde vormen van kanker. De studie is een zogenaamd open studie, geen controlegroep, uiteraard niet dubbelblind. De resultaten zeggen dus weinig tot niets. Ze zouden hooguit de aanleiding kunnen zijn voor een goed onderzoek. Er mogen in geen geval conclusies aan verbonden worden en het verwerken van de resultaten tot kleurige diagrammen in publieksadvertenties is zeer laakbaar en waarschijnlijk in strijd met de regelgeving.

De conclusie kan geen andere zijn dan dat nietszeggende resultaten van een zeer beperkt en voorlopig onderzoek, gepubliceerd in een middelmatig tijdschrift (impact factor 1,2) worden misbruikt om patiënten met ernstige problemen te misleiden.

Aanvulling Marie Prins
Honing heeft ook ongewenste bijwerkingen. In zeldzame gevallen kan het bij daarvoor gevoelige personen voedselallergie veroorzaken. Allergische en ook anaphylactische reacties zijn beschreven.
 
Daarenboven kan honing giftige pyrrolizidine alkaloïden (PA’s) bevatten. De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) heeft hierover in november 2007 een rapport uitgebracht. Daarin staat: “De meeste PA’s zijn kankerverwekkend. Langdurige en overmatige consumptie van honing met hoge concentraties PA kan schadelijk voor de gezondheid zijn”. De VWA noemt jacobskruiskruid als een belangrijke bron van de PA´s, maar daarmee beschuldigt zij waarschijnlijk de verkeerde plant. Honingbijen houden niet erg van jacobskruiskruid, maar ze komen in grote getale en van verre afstand af op bezemkruiskruid, een najaarsbloeier (informatie van imker Albert de Wilde, 14 november 2007). Najaarshoning is dus het gevaarlijkst. Maar ja, de datum staat niet op het etiket.
 

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.

H. Timmerman

emeritus hoogleraar farmacochemie, Vrije Universiteit Amsterdam

Gerelateerde artikelen

artikelen - 26 augustus 2024

Buitenlandrubriek met o.a.: ‘Pets-therapeut’ Hongchi Xiao twee keer veroordeeld voor doodslag / Amerikaanse chiropractor geeft verzekeringsfraude toe.

artikelen - 29 april 2024

Buitenlandrubriek met o.a.: Canadees medium veroordeeld wegens miljoenenfraude / Australiërs meest geneigd om gezondheidsadvies op TikTok te geloven.

artikelen - 17 juli 2023

Vijf organisaties zijn genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs 2023: De Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie, LINDA, De Nationale Gezondheidsbeurs, KRONCRV en de website Kanker.nl.