Zelfmoord door homeopathie?

Patiënte wordt verwezen naar de psychiater, waar ze gelukkig al gauw terecht kan. Ze krijgt een antidepressivum voorgeschreven, maar de eerste weken voelt ze zich niet beter. De stemming verbetert niet en bovendien krijgt ze last van duizeligheid, obstipatie en een hinderlijk droge mond, mogelijk een bijwerking van het geneesmiddel. Anita’s moeder, die zelf aan depressies geleden heeft en zelfs een keer langere tijd opgenomen is geweest, probeert haar dochter ervan te overtuigen dat ze geduld moet hebben, uit ervaring wetend dat de therapie nooit onmiddellijk aanslaat.

Maar Anita’s beste vriendin vindt de aanpak van het probleem maar niks. Ze raadt Anita aan om eens naar de klassieke homeopaat X te gaan, die haar zelf zo goed heeft geholpen toen ze een poos aan onbegrepen vermoeidheid leed. Anita volgt de raad op, heeft een heel lang, prettig gesprek met mevrouw X, krijgt homeopathische korreltjes voorgeschreven, stopt op advies van X met het antidepressivum en zegt de volgende afspraak met de psychiater af. De komende weken ziet Anita’s moeder niet veel verbetering, maar Anita zelf zegt veel vertrouwen in X te hebben. Korte tijd later pleegt ze tot verbijstering van iedereen suicide.

Anita’s ouders zijn niet alleen verdrietig en wanhopig, maar ook verschrikkelijk boos. Ze schrijven de dramatische afloop toe aan het staken van de reguliere behandeling en houden X hiervoor verantwoordelijk. Ze dienen een klacht in bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De inspecteur is ook onder de indruk van het gebeurde, maar moet meedelen in dit geval niets te kunnen ondernemen. Kwakzalverij is in Nederland niet verboden, X is geen arts en niet ingeschreven in enig BIG-register, dus niet onderworpen aan wettelijk tuchtrecht of klachtrecht, en heeft niet in strijd met de wet gehandeld.

Wel is het zonder noodzaak veroorzaken van ernstige gezondheidsschade strafbaar, maar hiervoor moet de strafrechter worden ingeschakeld. Voor een veroordeling zou overtuigend bewezen moeten worden dat X verantwoordelijk is voor de dood van Anita. Dit is uiteraard niet mogelijk. Als X arts geweest was dan zou de inspecteur haar voor de tuchtrechter hebben gebracht. Dan zou het waarschijnlijk wel tot een veroordeling zijn gekomen omdat X in strijd met de professionele standaard een reguliere therapie heeft ontraden en een alternatieve behandeling heeft gegeven die niet algemeen aanvaard is binnen de beroepsgroep. Mogelijk was het dan zelfs tot een (tijdelijke) ontzetting uit het artsenberoep gekomen.

Nu kan de inspecteur de nabestaanden slechts adviseren om een klacht in te dienen bij de beroepsvereniging van X. Als de klacht gegrond zou worden bevonden, dan zou dat weliswaar geen enkele juridische consequentie hebben, maar wellicht enige genoegdoening geven en als waarschuwing kunnen werken in de richting van X. De klacht wordt ingediend en enige weken later ongegrond bevonden op basis van de volgende overwegingen:

1. X heeft geen zware druk op Anita uitgeoefend om de reguliere therapie op te geven;
2. ze heeft de keus volledig aan Anita gelaten en alleen gezegd dat een homeopathische therapie niet zou kunnen werken zolang ze nog ‘allopathische’ middelen gebruikte;
3. X heeft volledig gehandeld in overeenstemming met de homeopathische leer.

 

Deze casus verscheen eerder op de website van geneeskundestudent onder de titel ‘Depressie’.
De afbeelding is ontleend aan een site die onder meer hoogschudverdunde ridderspoor, goud, soda, arsenicumtrioxide, inktvisinkt en sint-ignatiusboon aanraadt bij depressie, ook bij ernstige depressie.