Wageningen-hoogleraar Huub Savelkoul opnieuw in de fout

Het medische databestand PubMed meldt dat hij (begin mei 2016) 236 wetenschappelijke artikelen had geschreven samen met andere gerespecteerde wetenschappers in den lande, vaak over basale immunologische vraagstukken rond allergie. Hier hoeft hij zich geenszins voor te schamen.

Des te kwalijker is het dat diezelfde Savelkoul zich met enige regelmaat voor een kwakzalverskarretje laat spannen, een karretje dat met de jaren zwaarder wordt in kwakgewicht. Zo maakt de immuunprofessor uit Wageningen onderdeel uit van het docententeam van de opleiding orthomoleculaire voedingsleer. Deze eenjarige “post-hbo”-cursus van negen klassikale modules van elk twee dagen begint eind september en wordt georganiseerd door de orthomoleculaire Stichting Educatie Atrium Innovations die (nascholing)cursussen organiseert “volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten.” Savelkoul is ingedeeld in de module allergie & toleranties februari volgend jaar. Twee van zijn mededocenten in deze module zijn oude bekenden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij: Paul Musarella en Raymond Pahlplatz.

Basisarts Musarella heeft een kliniek in Zeist waar hij van alles uitspookt uit de alternatieve behandelkast. Celtherapie is zijn meest in het oogspringende kunstje, geknoei met placenta’s waarmee hij al meer dan tien jaar in de weer is. 

Musarella schrijft daarover op zijn website: “Naar onze mening is deze techniek één van de beste anti-aging- en revitalisatiemethoden. Het is een simpele ingreep. Nadat een plaatselijke verdoving is aangebracht, wordt de placenta geïnjecteerd, net boven het schaamgedeelte. Het sneetje, niet groter dan drie millimeter, wordt gedicht met één hechting en bedekt met verband. Er is geen zichtbaar litteken. Het helpt bij sclerose van de aderen, slechte bloeddoorstroming in de benen, migraines en hoofdpijnen door circulatiestoornissen in nek en hoofd en in sommige gevallen van impotentie. Het heeft op den duur een vernieuwend effect op de organen door betere bloedcirculatie”, gelooft Musarella.

Ook zijn mededocent Raymond Pahlplatz gelooft in onbewezen technieken, in zijn geval chelatietherapie.  In 2012, toen cardiologen op de televisie opriepen tot sluiting van alle chelatietherapieklinieken hier, nam Pahlplatz het op voor de beruchtste, het Internationaal Biomedisch Centrum van Peter van de Schaar in het Brabantse Leende. Hij werkt daar. Van der Schaar stond in 2001 op de achtste plaats in de Toptwintig van Grootste Kwakzalvers van de XXste Eeuw (PDF).

Basisarts Pahlplatz is in 2015 gaan bijbeunen en is een toko begonnen voor het geven van cursussen over orthomoleculaire therapie en over toxische metaalontgifting. Verder gelooft hij in de werking van het kwakzalverapparaat OligoScan waarmee met een lichtstraaltje op vier punten in de handpalm eventuele tekorten van twintig essentiële elementen, zoals magnesium, zink en selenium binnen één minuut duidelijk zijn. De OligoScan “vertelt” ook nog iets kwantitatiefs over eventuele aanwezigheid van veertien toxische, zware metalen. Onze Vlaamse zusterorganisatie Skepp heeft de OligoScan op haar lijst Vreemde Apparaten gezet, in de categorie Harry Potter, fantasie dus. Basisarts Pahlplatz geeft er lezingen over en bemiddelt bij de verkoop.

De Haagse orthomoleculair diëtiste Mirjam Bakker is de derde docent die in februari gaat optreden in de allergiemodule. Zij, zo lezen we op haar website, werkt volgens de laatste wetenschappelijke inzichten conform de principes van Evidence Based Medine. Een opmerkelijk statement voor een supplementenschuiver. In wetenschappelijke voedingskringen is er brede consensus dat de meeste mensen juist geen voedingssupplementen nodig hebben. Het Voedingscentrum zegt hier over: “Ze zijn niet nodig omdat de meeste mensen al voldoende voedingsstoffen binnen krijgen door gevarieerd te eten. Alleen speciale groepen die extra voedingsstoffen nodig hebben, zoals zwangere vrouwen (foliumzuur en vitamine D), jonge kinderen (vitamine D) en ouderen (vitamine D) hebben duidelijk baat bij gebruik van voedingssupplementen.”

Met deze drie orthomoleculaire lesgevers is het docententeam nog niet compleet, een team dat, zo juicht de organisator op zijn website: “bestaat uit artsen, apothekers, diëtisten, een bioloog en een professor.”

In het team zitten drie andere obscure types die een deel van het orthomoleculaire curriculum voor hun rekening nemen:

1. Geert Kingma

Zijn Oosteinde Walborg Kliniek in Amsterdam, een beruchte Lyme- en chelatiekliniek, is onderdeel van de Hoffmann Kingma Praktijk BV die werd opgericht door de inmiddels overleden natuurgeneeskundige/arts-homeopaat Carel Hoffman. De kliniek moest in maart 2013 een week worden gesloten op last van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) omdat hygiënerichtlijnen onvoldoende werden gevolgd. Ook onttrok basisarts Kingma ‘zich ongemotiveerd aan de geldende normen en gaf de basisarts onvoldoende gehoor aan de verzwaarde informatieplicht bij het aanbieden van alternatieve geneeswijzen, aldus de IGZ

2. Theodoor Scheepers

De chemisch analist is directeur/oprichter van het laboratorium Pro Health Medical in Weert waar veel alternatieve behandelaars (bloed- en urine) testen laten doen naar vele onduidelijke mode-aandoeningen als vitaminetekorten, fibromyalgie, gluten- en voedselintolerantie en wat dies meer zij. Scheepers, zo lezen we op zijn website, wordt gezien als specialist op het gebied van Lyme. Door wie, staat er echter niet bij. Op een recent Lyme-symposium, dat was georganiseerd door het RIVM, werd scherpe kritiek geuit op zijn lab. Zo is onduidelijk hoe en wat er precies wordt gemeten in zijn lab. In Nederland hebben alle laboratoria een officiële accreditatie van de CCKL, een instantie die de kwaliteit van laboratoria controleert en handhaaft. Pro Health is niet gecertificeerd.

3. Alexander Korbee

Basisarts Korbee heeft zijn praktijk MedicaPlus in Alblasserdam. “Door mijn professie als arts bied ik wetenschappelijk verantwoorde behandelmethoden en therapieën aan”, zo belooft hij op zijn website. Zijn belangrijkste speeltje is de ES Teck-bodyscan waarmee de stofwisseling van het lichaam kan worden gescreend en waarmee te zien is hoe het gaat met de belangrijkste lichaamsfuncties en organen, zo beweert Korbee. Zijn gezondheidsscan bestaat uit een paar plakkers op het voorhoofd en vier elektrodeplaten om handen op te leggen en voeten op te zetten. De elektroden meten allerlei onduidelijke en ongedefinieerde impedanties (weerstanden), in combinatie met de hartslag. Een computer vertaalt vervolgens de meetgegevens naar gezondheidsproblemen en oplossingen. Een schertsbodyscan, karakteriseert de Vlaamse Skepp in haar lijst van Vreemde Apparaten. Het apparaat mag niet voor diagnose worden ingezet, dicteerde de Amerikaanse gezondheidsinstantie FDA al in 2009 (PDF).

Alle orthomoleculaire docenten hebben iets gemeen. Ze zijn de afgelopen jaren in een nieuw gat in de kwakzalvermarkt gesprongen en hebben zich “gespecialiseerd” in de aandoening Lyme, met name chronische Lyme, een aandoening die wordt gekenmerkt door een aantal nog wetenschappelijke onbekendheden zowel wat diagnose(techniek) als wat behandeling betreft. Een terrein vol twijfels en psychische ellende waarvoor ze ook weer dure voedingssupplementen en infusen voorschrijven, zonder dat hier enige wetenschappelijke onderbouwing voor is en waarvoor een logisch biofysisch mechanisme veelal ontbreekt.

Immunoloog Huub Savelkoul heeft er geen probleem mee het komende jaar op te treden in dit circus van orthomoleculaire kwakzalvers, een optreden waarmee hij het orthomoleculaire geloof status en legitimiteit verschaft. Op onze vraag “dit moet u toch niet willen, uw naam past daar toch niet tussen”, komt uit het Wageningse geen antwoord, ook niet na herhaaldelijk verzoek.

Savelkoul is geen onbekende van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. In 2012 stond hij genomineerd op de longlist voor de Meester Kackadorisprijs van de vereniging omdat hij eind 2011 was opgetreden als promotor van de antroposofische basisarts Erik Baars. Baars promoveerde op een ondermaats proefschrift waarin hij verboden injecties van kweepeer/citroensap aanprees als middel tegen hooikoorts. 

De nominatie schoot Savelkoul in het verkeerde keelgat, blijkt uit een nieuwsstuk van de Wageningse universiteitskrant Resource. Aan de telefoon reageert hij met ingehouden woede, zo lezen we: ‘Ik ben een serieuze wetenschapper en ik herken me hier absoluut niet in.” In 2012 weigerde Savelkoul verder iedere toelichting op zijn kwakzalverstrapatsen.

Nu weer. De Meester Kackadorisprijs kan hem dit jaar bijna niet meer ontgaan.

Naschrift 18 juli 2017

Paul Musarella eind 2016 overleden
Basisarts Paul Musarella is eind 2016 onverwacht op zestigjarige leeftijd overleden. Musarella, die in 1982 in zijn geboorteplaats Marseille zijn artsendiploma behaalde, trok eind 1988 naar Nederland met enkele alternatieve behandelwijzen in zijn rugzak zoals de orthomoleculaire aanpak, homeopathie en mesologie. Hij werkte lange tijd bij de kwakzalverkliniek PMC (Preventief Medisch Centrum) van Robert Trossel in Rotterdam dat gespecialiseerd is in niet-reguliere behandelwijzen zoals acupunctuur, celtherapie, chelatietherapie, bioresonantietherapie en ozontherapie. Musarella werkte bij het PMC onder andere als cosmetisch arts zo staat nog steeds op de PMC-website.  

Musarella deed in zijn kliniek Aestetica Europa in Zeist vergelijkbare dingen met de nadruk op “anti-aging”. Celtherapie was zijn meest in het oog springende kunstje, geknoei met placenta’s van schapen en geiten waarmee hij meer dan tien jaar in de weer is geweest. Een simpele ingreep, zo omschreef hij de behandeling op zijn persoonlijke website. We lazen daar: “Nadat een plaatselijke verdoving is aangebracht, worden placenta-cellen geïnjecteerd, net boven het schaamgedeelte. Het sneetje, niet groter dan drie millimeter, wordt gedicht met één hechting en bedekt met verband. Er is geen zichtbaar litteken. Het helpt bij sclerose van de aderen, slechte bloeddoorstroming in de benen, migraines en hoofdpijnen door circulatiestoornissen in nek en hoofd en in sommige gevallen van impotentie. Het heeft op den duur een vernieuwend effect op de organen door betere bloedcirculatie”, aldus Musarella.

Zijn kliniek in Zeist werd begin maart 2017 failliet verklaard; de website ervan is uit de lucht gehaald.