Miljarden verknoeid aan zinloos onderzoek

Het National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM) is de opvolger van het Office of Alternative Medicine (OAM), dat in 1992 werd opgericht onder druk van de Amerikaanse senator Tom Harkin. Harkin dacht dat hij van zijn allergie was afgekomen door ‘bee pollen’ (stuifmeel door bijen verzameld, neem ik aan) en was sindsdien een fervent aanhanger van alles wat alternatief is. Het OAM begon met een bescheiden 2 miljoen, maar het budget groeide en in 1998 werd het opgewaardeerd tot NCCAM, een der vele instituten in de National Institutes of Health (NIH). Tot en met 2003 verdeelden het OAM en het NCCAM al $370 miljoen (zie ook Wallace I. Sampson: Why the National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM) Should Be Defunded op Quackwatch).

De stand is nu al ruim boven de miljard. Het budget van het NCCAM voor dit jaar bedraagt 122 miljoen. Behalve de NCCAM is er ook sinds 1998 nog het Office of Cancer Complementary and Alternative Medicine (OCCAM, een onderdeel van het National Cancer Institute, een andere NIH-instelling), dat ook ruim 120 miljoen per jaar krijgt. Universiteiten die van een NIH-instelling geld krijgen, ontvangen ook nog eens ongeveer 50% extra van de regering voor overheadkosten. Alles bij elkaar is er 2,5 miljard dollar uitgegeven, met vrijwel niets als resultaat, tot ontsteltenis van Tom Harkin.

Een artikel van Associated Press noemde sommige dingen waar nog wel iets is uitgekomen, omdat sommige van die onderzoeken aantonen dat diverse ontspanningstechnieken wel wat helpen bij pijn, angst en moeheid.

Ontspannen helpt als je je moe voelt! Wie had dat nou gedacht! Je kunt op je vingers natellen dat het lastig is om een goed dubbelblind onderzoek te doen met yoga, massage, en meditatie. Hoe goed zou bijvoorbeeld een beoefenaar van kundalini-yoga (ik noem maar wat) zich uitsloven om ter vergelijking een groep samen te stellen waarin op een wat eenvoudiger wijze aan ontspanning wordt gedaan?

Misselijkheid ten gevolge van anesthesie of chemotherapie is een medisch probleem, en naar verluidt zou een bepaalde vorm van acupunctuur of capsules met gemberpoeder wel wat helpen. Dat kan een vergissing van de onderzoekers zijn. Als men verneemt dat zo’n behandelwijze alleen tegen misselijkheid maar niet tegen braken helpt en dan ook alleen nog bij vrouwen van middelbare leeftijd of binnen zes uur, dan stinkt het resultaat een uur in de wind naar achteraf-selectie van gegevens. Er zijn door de serieuze farmaceutische industrie heel goede medicijnen voor deze misselijkheid ontwikkeld, en de vraag is of de gebruikte methode beter is dan de best beschikbare medicijnen, niet of ze een piezeltje beter is dan een placebo.

Verder is er niets uitgekomen. Ginkgo heeft een enigszins bloedverdunnend effect, dus je kunt het beter niet gebruiken als je binnenkort geopereerd moet worden (dat kan al morgen zijn als je een ongeluk krijgt) maar op grond daarvan werd gedacht dat het de bloeddoorstroming in de hersenen zou bevorderen en dus het geheugen verbeteren. Nee dus. Glucosamine en chondritoïne tegen artritis is gebleken niet te werken. Zaagpalm tegen prostaatklachten, black cohosh tegen opvliegers, haaienkraakbeen tegen kanker, het heeft allemaal niets opgeleverd. Ondertussen gaan de verkopers van die spullen gewoon door, en de haaien worden uitgeroeid vanwege het kraakbeenfabeltje. Adviseur R. Barker Bausell van de NCCAM schreef een heel boek om uit te leggen hoe weinig al die onderzoeken opleverden. Hij was nauw betrokken bij de evaluatie van acupunctuuronderzoek, dus hij wist waar hij het over had.

Nutteloze negatieven

Men zou kunnen denken dat het dan toch mooi is dat ruim 2000 onderzoeken vrijwel even zo vaak hebben opgeleverd dat de een of andere methode niet werkt. Maar dat valt te betwijfelen. In elk geval heeft de NCCAM nog helemaal nooit besloten dat een bepaalde tak van het ratjetoe aan handelwijzen waarover ze gaan geen geld meer krijgt wegens tegenvallende resultaten. En op de genezerij zelf heeft het ook geen enkele invloed.

Neem echinacea. Een prima onderzoek (Turner) leverde op dat het niet werkte. Achteraf kwamen de critici met bezwaren zoals dat de verkeerde soort was gebruikt, of de verkeerde dosering. Black cohosh wordt door 150 verschillende fabrikanten verkocht, dus als een onderzoek tegenvalt kunnen de andere 149 fabrikanten altijd zeggen dat het niet voor hun product geldt (valt het mee, dan maken ze er natuurlijk alle 150 reclame mee).

Stel eens dat die 2,5 miljard was besteed aan de ontwikkeling van medicijnen. Dan hadden er drie nieuwe middelen helemaal van uitontwikkeld kunnen worden. Maar de ontwikkeling van een medicijn gaat niet zo dat men begint met iets (een plant bijvoorbeeld) waarvan al bijna zeker is dat het werkt, zodat het geld alleen maar opgaat aan grootschalige proeven om aan de strenge wetten voor nieuwe middelen te voldoen. Voor elk middel dat op de markt komt, zijn er vaak duizenden stoffen onderzocht waarvan is vastgesteld dat die niet werken of bij nader inzien onveilig zijn.

Zinloos onderzoek

Misschien nog wel belangrijker is dat vrijwel overal in de wetenschap de onderzoeker bij een subsidieaanvraag dient duidelijk te maken waarom het de moeite waard lijkt om een bepaald onderzoek uit te voeren en hoe het onderzoek voortbouwt op bestaande kennis. In dat geval is ook een negatief resultaat nuttige informatie. In de gewone wetenschap hoef je niet aan te komen met een voorstel waar de strijdigheid met wat al bekend is vanaf druipt. Maar de NCCAM lijkt soms van gekkigheid niet te weten waar ze hun geld aan zullen geven. Het is dan ook geen wonder dat er niets uit komt, maar dat betekent tevens dat vrijwel al die negatieve resultaten geen wezenlijke bijdrage tot de menselijke kennis leveren.

Zo financiert de NCCAM een onderzoek om met encefalogrammen naar het effect van ultraverdunde ‘homepathische’ middelen te kijken en na te gaan of roeren in plaats van schudden wat uitmaakt. Dat is onderzoek dat men drie jaar lang (2006-2009) aan de Universiteit van Arizona uitvoert! Kijk maar eens op de projectenlijst van het NCCAM voor 2008.

De normen voor de toekenning van gelden zijn nogal slap. Dat komt doordat de helft van het bestuur van de NCCAM bestaat uit alternatieve genezers. Eigenlijk dient het NCCAM maar één echt doel: respectabel maken van alternatieve geneeskunde. Een voorbeeld van hoe het toegaat: een bepaalde vorm van acupressuur (afbeelding) als hulp bij afvallen. Bij een pilot study verloren de 30 verums na zes maanden een niet-significante twee ons meer dan de placebo’s. Je zou zo zeggen, dat is voldoende reden om verder met dit idee te stoppen. De onderzoeker ontvangt echter 2 miljoen om het met 500 proefpersonen te proberen.

Naast dat wazige onderzoek is er ook veel dat heel goed zou kunnen worden ondergebracht bij regulier onderzoek, zoals farmacognosie, voedingsleer en de effecten van ontspanning. Het nadeel voor de onderzoekers is dan natuurlijk dat hun voorstellen dan door echte wetenschappers worden beoordeeld op dezelfde manier als andere voorstellen.

Het lijkt wel veel, 2,5 miljard in 16 jaar, maar op het ogenblik is het maar ongeveer een dollar per jaar per hoofd van de Amerikaanse bevolking, één procent van wat alle NIH-instituten bij elkaar kosten. Het is ook ongeveer een procent van wat er jaarlijks aan alternatieve geneeskunde wordt uitgegeven; aan supplementen en dergelijke (veelal door grote farmaceutische bedrijven geproduceerd) wordt daar bovenop nog bijna eens zoveel uitgegeven. De DSHEA, een wet uit 1994, heeft vitaminen, mineralen, kruiden, aminozuren en andere grotendeels overbodige ‘supplementen’ vrijgesteld van onderzoek, met als gevolg een vertienvoudiging van het aantal preparaten dat op de markt gebracht wordt.

Aan de andere kant is er op die paar honderd miljoen per jaar wel heel gemakkelijk te bezuinigen. Als de alternatieve onderzoekers zelf een flinke portie van het geld ergens anders vandaan moeten halen (een volkomen normale gang van zaken bij allerlei subsidieregelingen) is het zo afgelopen, want er zullen wel weinig fans van de alternatieve geneeskunde zijn die geld willen overmaken naar een instituut dat in ruim 2000 onderzoeken van hun hobby nog nooit een echte winner heeft gescoord.

Zie ook de volgdende twee artikelen van David Gorksi op de Science-Based Medicine website.

The National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM): Your tax dollars hard at work

Dismantling NCCAM: A How-To Primer

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.