Betere rechtsbescherming voor patiënten door Jomanda proces

Waar ging het om? Sylvia Millecam had borstkanker die volgens de reguliere regels van de kunst goed behandelbaar was. Zij verkoos in het alternatieve circuit behandeld te worden en dat werd haar fataal. De rechtszaak draaide om drie punten: (1) was Sylvia misleid door Jomanda en de alternatieve artsen, die haar lieten geloven dat ze een effectieve behandeling hadden; (2) waren de artsen bevoegd haar een behandeling aan te bieden die niet geaccepteerd was binnen de reguliere geneeskunde; (3) hadden de behandelaars -ook de niet-artsen zoals Jomanda- een zorgplicht? De antwoorden waren simpel, namelijk, ‘ja’ Sylvia was misleid door Jomanda en de alternatieve artsen; ‘nee’ de alternatieve artsen waren niet gerechtigd hun behandelingen toe te passen en ‘nee’ de artsen en Jomanda, hebben niet aan hun wettelijke zorgplicht voldaan.

Het proces werd gecompliceerd doordat Sylvia zich had onttrokken aan de reguliere geneeskunde, maar dat gaf volgens het gerechtshof Jomanda en de alternatieve dokters nog geen vrijbrief om maar hun ‘ding’ te doen. Dat Jomanda niet veroordeeld werd, had vooral te maken met het feit dat de rechtsgrond om haar te veroordelen verjaard was. Haar gedrag werd echter in niet mis te verstane woorden bekritiseerd. Beide alternatieve artsen werd het zwaar aangerekend dat zij Sylvia een adequate behandeling hadden onthouden. Zij kregen een (voorwaardelijke) gevangenisstraf opgelegd. De straf was hoger dan bij de rechtbank, omdat het gerechtshof duidelijk wilde maken dat hun gedrag echt niet door de beugel kon.

Belangrijk is dat het gerechtshof stelde dat alternatieve behandelaars zich niet kunnen verschuilen achter de weigering van de patiënt om zich regulier te laten behandelen. Als de patiënt volhardt in de ontkenning dienen artsen desnoods de behandelrelatie te verbreken. Deze uitspraak maakt duidelijk dat de ruimte voor artsen om niet-reguliere behandelingen aan te bieden vrijwel nihil is.

Uit de telefoontjes die ik als secretaris van de Vereniging tegen de Kwakzalverij krijg van patiënten, merk ik echter dat kwakzalvende artsen nog steeds geen strobreed in de weg wordt gelegd. De geneeskundige inspectie kan nu met dit vonnis in de hand kwakzalvers actief aanpakken. Ook het OM zal actiever kunnen vervolgen. Dat ze bij het OM wel degelijk van wanten weten, liet de advocaat-generaal in haar magistraal requisitoir bij het Hof zien. Ook bij het gerechtshof gaat duidelijk een andere wind waaien. Dat toont dit weloverwogen arrest aan. We moeten nog wel afwachten of het arrest overeind blijft, want het OM is in cassatie gegaan. Ze waren daar kennelijk ontevreden over de vrijspraak van Jomanda. Voorlopig geldt in ieder geval dit vonnis en blijven de overwegingen van het gerechtshof geldig.

Uiteindelijk heeft het ‘Jomanda proces’ toch iets opgeleverd: een betere bescherming van patiënten tegen kwakzalvers, en dat is alleen maar winst.